Sốc tim trong nhồi máu cơ tim

Sốc tim (cardiogenic shock) chỉ là một trong nhiều loại sốc khác nhau. Ước tính trong khoảng 1 triệu bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim (NMCT) cấp ở Mỹ mỗi năm thì có tới 70.000 - 150.000 bệnh nhân bị sốc tim. Ngày nay mặc dù có nhiều tiến bộ trong việc điều trị NMCT nhưng nếu NMCT mà đã có sốc tim thì tỷ lệ tử vong vẫn đặc biệt cao (60 - 80%).

NMCT là nguyên nhân hàng đầu gây sốc tim

Sốc tim là tình trạng giảm cung lượng tim không đáp ứng được nhu cầu ôxy của các mô cơ thể. Chẩn đoán sốc tim gồm: huyết áp tâm thu dưới 80 mmHg khi không có mặt các thuốc vận mạch hoặc dưới 90 mmHg khi có mặt các thuốc vận mạch và ít nhất kéo dài trên 30 phút; giảm cung lượng tim mà không liên quan đến giảm thể tích tuần hoàn; giảm tưới máu mô: thiểu niệu (nước tiểu <>

Sốc tim dẫn đến rối loạn nhịp tim.

NMCT cấp là nguyên nhân hàng đầu của sốc tim đặc biệt là nhồi máu trước rộng vì có một vùng cơ tim lớn bị hoại tử. Các nguyên nhân khác có thể là do: hở hai lá cấp do đứt dây chằng trong NMCT hoặc viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn. Thủng vách liên thất cấp trong NMCT. Viêm cơ tim cấp. Giai đoạn cuối của bệnh cơ tim giãn. Các bệnh van tim nặng (hở van hai lá, hở van động mạch chủ ...), ép tim cấp. Rối loạn nhịp nặng. Một số trường hợp sau mổ tim phổi nhân tạo.

Bệnh thường gặp ở những người già và những người mắc bệnh đái tháo đường, người có tiền sử NMCT, bệnh mạch máu ngoại vi, bệnh mạch máu não, xơ vữa nhiều mạch...

Dấu hiệu của sốc tim

Bệnh nhân xanh tái, đau ngực, buồn nôn và nôn, khó thở, nổi vân tím, da lạnh, thờ ơ ngoại cảnh hoặc rối loạn tâm thần, lú lẫn mất định hướng, mạch nhanh, huyết áp tụt, vã mồ hôi, ngất... Tiền sử có thể có dấu hiệu nhiễm khuẩn mới xảy ra. Có thể có rối loạn nhịp nặng nề, nhịp tim có thể nhanh hoặc chậm, tĩnh mạch cổ nổi phồng, phù ngoại vi có thể có nếu trước đó bệnh nhân có suy tim. Mạch đảo (chìm hoặc mất khi hít vào), bóng tim to trên Xquang. Nghe tim tiếng mờ, có thể phát hiện được tổn thương van tim. Gan to. Có thể có rối loạn nhịp thở, ho ra máu, thiểu niệu...

Các biện pháp xử trí

Nhanh chóng xác định tình trạng sốc tim của bệnh nhân, loại trừ các nguyên nhân khác gây ra huyết áp thấp. Bệnh nhân cần được điều trị tại các chuyên khoa tim mạch hoặc ở khoa cấp cứu, điều trị tích cực. Nếu bệnh nhân tự thở tốt có thể cho thở qua đường mũi, nếu bệnh nhân có rối loạn nhịp thở hoặc suy hô hấp nặng thì cần đặt nội khí quản và cho thở máy đúng chế độ. Thiết lập một đường truyền tĩnh mạch. Đặt catherter tĩnh mạch trung tâm theo dõi, tốt nhất là có thiết bị Swan-Ganz để theo dõi cung lượng tim và áp lực động mạch phổi. Theo dõi bão hoà ôxy động mạch và lượng nước tiểu (đặt thông tiểu).

Đảm bảo tốt thể tích tuần hoàn sao cho áp lực nhĩ phải từ 10-14 mmHg và PAWP từ 18-20 mmHg. Kiểm soát tốt các rối loạn nhịp tim kèm theo nếu có (nhanh thất: sốc điện, nhịp chậm quá: đặt máy tạo nhịp). Kiểm soát các rối loạn thăng bằng kiềm toan và nước điện giải.

Trong điều trị sốc tim, theo dõi huyết động là yếu tố quyết định để điều chỉnh và can thiệp kịp thời.

Điều trị nội khoa trong các trường hợp sốc tim

Dobutamine: Là một catecholamin tổng hợp, có tác làm tăng sức co bóp cơ tim và tăng nhịp tim phần nào, ít ảnh hưởng đến co mạch, loạn nhịp và dòng máu đến thận. Là thuốc lựa chọn hàng đầu trong điều trị sốc tim, chỉ định tối u khi huyết áp còn > 80mmHg. Liều dùng: 2 - 5 micrôgam/kg/phút.

Các thuốc giãn mạch: Các thuốc này chỉ dùng khi đã duy trì được con số huyết áp ở mức ổn định. Các thuốc này gây giãn mạch nên làm giảm tiền gánh và hậu gánh cho tim, do đó rất có lợi khi bị NMCT cấp hoặc các suy tim cấp kèm theo. Các thuốc thường dùng là: nitroglycerin dạng truyền hoặc nitroprussiad với liều bắt đầu từ 10 micrôgam/phút.

Các thuốc trợ tim: Không nên dùng digitalis trong NMCT cấp có sốc tim dù có suy thất trái nặng vì thuốc này làm tăng nguy cơ bị loạn nhịp và tăng tỷ lệ tử vong. Trong các trường hợp khác khi có suy tim do bệnh van tim hoặc bệnh cơ tim mà có kèm rung nhĩ nhanh thì digitalis rất nên dùng. Các thuốc làm tăng sức co bóp cơ tim do ức chế phosphodiesterase (milrinone, amrinone) có thể dùng trong trường hợp có suy tim nặng.

Các thuốc lợi tiểu làm giảm áp lực đổ đầy thất trái và nên dùng khi có suy tim mà có tăng khối lượng tuần hoàn và đã khống chế được huyết áp. Thường dùng là furosemide, bumetanid tiêm tĩnh mạch.

Các biện pháp can thiệp cấp cứu

Bơm bóng ngược dòng trong động mạch chủ (ĐMC): Dùng một quả bóng to và dài đặt trong ĐMC từ đoạn trên của ĐMC xuống cho đến tận ĐMC bụng trước chỗ chia ra động mạch chậu. Việc bơm bóng và làm xẹp nhờ khí heli do một máy bơm ở ngoài nối với bóng và làm việc theo chu chuyển của tim. Bóng sẽ được bơm phồng lên trong thời kỳ tâm trương và làm xẹp đi trong thời kỳ tâm thu, do vậy sẽ làm tăng dòng máu đến động mạch vành (ĐMV) trong thời kỳ tâm trương và chủ yếu làm giảm áp lực hậu gánh trong kỳ tâm thu nên làm giảm gánh nặng cho tim. Chống chỉ định khi có hở chủ nặng, tách thành ĐMC, bệnh lý mạch ngoại vi. Các nghiên cứu cho thấy, từ khi ra đời loại bóng bơm này đã làm giảm đáng kể tỷ lệ tử vong do sốc tim.

Điều trị nguyên nhân

Nếu do NMCT cấp: Khi sốc tim xảy ra thì các biện pháp tái tưới máu ĐMV càng tỏ ra cấp thiết: đó là các biện pháp dùng thuốc tiêu sợi huyết; Can thiệp ĐMV qua da hoặc phẫu thuật làm cầu nối chủ - vành.

Nếu sốc tim do các nguyên nhân khác cần được điều trị tích cực theo nguyên nhân: Bệnh nhân có ép tim cấp phải xác định và chọc dịch ngay. Bệnh nhân có bệnh van tim cần được phẫu thuật sửa hoặc thay van tim. Viêm cơ tim cấp hoặc bệnh cơ tim vẫn còn là vấn đề nan giải, việc điều trị còn nhiều khó khăn, chủ yếu vẫn là điều trị triệu chứng.

Trong nhiều trường hợp người ta tiến hành chạy máy tim phổi nhân tạo (Hemopump) để cấp cứu những trường hợp sốc tim và cho kết quả tốt.

BS. Nguyễn Lê Phương

-->đọc tiếp...

7 điều cần tránh sau nhồi máu cơ tim

Chúng ta đã biết nhồi máu cơ tim (NMCT) là bệnh cảnh xảy ra đột ngột và rất nặng nề, kể cả sau khi đã cấp cứu qua khỏi thì bệnh nhân NMCT có nguy cơ tái phát cũng rất cao nếu không có cách phòng ngừa đúng. Trong đại đa số trường hợp, NMCT làm bệnh nhân già đi nhiều, một số chết đột ngột vì biến chứng rung thất, tắc mạch phổi, vỡ tim hoặc NMCT tái phát. Do vậy ngoài việc người bệnh tuân thủ dùng thuốc theo chỉ định của thầy thuốc, hoạt động thể lực phù hợp..., người bệnh cần chú ý tránh 7 điều sau đây:

Sự tích tụ mảng xơ vữa gây nhồi máu cơ tim.

Tránh phá vỡ nhịp điệu giờ giấc trong sinh hoạt và làm việc. Phải xây dựng thời gian biểu phù hợp với nhịp sinh học tự nhiên. Không được gắng sức về thể lực và tinh thần.

Tránh say rượu và phải bỏ rượu. Say rượu là một dạng stress, làm tăng nguy cơ bị NMCT và nghiện rượu gây suy nhược cơ thể. Có người ngộ nhận: rượu làm giãn mạch máu, vậy có ích cho việc chống NMCT? Đúng là uống ít rượu có làm giãn mạnh một số vùng (ví dụ đỏ mặt), song nói chung làm tăng huyết áp tức là tăng gánh nặng cho cơ tim, tim buộc phải tăng sức bóp mới đẩy máu đi được, làm thuận lợi cho NMCT phát sinh. Hơn nữa, rượu có tác dụng làm tăng tính đông máu, lại làm tổn thương nội mạc của thành mạch máu nên càng tăng khả năng tạo huyết khối bít nghẽn mạch vành, gây NMCT. Tuy nhiên nếu uống ít, một cách điều độ (khai vị, không quá 1 – 2 ly nhỏ/ngày với thứ rượu nhẹ như rượu vang) có thể chống xơ vữa động mạch. Nhưng dù uống ít, “điều độ”, rượu cũng vẫn gia tăng tần suất bị ung thư vú và đại tràng.

Tránh các cơn tăng huyết áp (THA): Bệnh THA riêng mình nó đủ gây nhiều tai họa, kể cả tai biến NMCT. THA cùng với xơ vữa động mạch vành (XVĐMV) là hai bệnh gốc của NMCT. Nhưng tăng huyết áp thường cùng có mặt một lúc với XVĐMV và hai bệnh này lại xúc tiến, thúc đẩy lẫn nhau. Nếu XVĐMV làm bít hẹp lòng động mạch là cái nền thường xuyên đe dọa NMCT tại vùng cơ tim tương ứng thì các cơn THA buộc tim phải gắng sức mới vận chuyển được máu càng làm tăng nguy cơ tai biến NMCT. Các thống kê khảo cứu cho thấy nhiều người bị THA không được phát hiện từ trước. Trong khi đó, cơn THA đột ngột, có mặt trong khoảng 1/3 các trường hợp NMCT. Như vậy, THA là một trong các nhân tố đe dọa hàng đầu của NMCT nên việc phòng ngừa NMCT phải tập trung vào khâu phát hiện bệnh THA, điều trị kiên trì THA, ngăn chặn bằng được các cơn THA đột ngột.

Tránh các chấn thương tinh thần và quá sức về trí óc: Trầm cảm rất có hại, dễ làm bệnh tái phát. Đây là cả một nghệ thuật, phụ thuộc vào phương pháp và cách tiếp nhận các biến cố (stress) của mỗi bệnh nhân. Đối với các stress ở dạng xúc cảm âm tính mà tột đỉnh là chấn thương tinh thần, ta có thể chủ động giải tỏa bằng nghị lực, bằng bản lĩnh, nhân cách, tư tưởng và cả quan niệm sống. Nghiên cứu hồi cứu trên đa số bệnh nhân NMCT thấy trước khi bệnh khởi phát đã có giai đoạn làm việc căng thẳng (stress).

Tập thái cực quyền tốt cho người bị nhồi máu cơ tim.

Tránh những gắng sức thể lực quá mức: Gắng sức quá mức sẽ là nhân tố đe dọa đáng sợ, nó phát động nhồi máu cơ tim khá rõ. Sự quá sức càng lớn, NMCT càng nhanh xuất hiện. Khi gắng sức quá mức sẽ làm THA đối với trường hợp có sẵn bệnh THA. Mà cơn THA cũng là một nhân tố đe dọa NMCT. Còn những bệnh nhân bị NMCT không được chẩn đoán kịp thời và cứ tiếp tục cố gắng thể lực thì theo kinh nghiệm lâm sàng, NMCT (tức đám hoại tử) sẽ lan rộng hơn và về sau này hay bị phình tâm thất, loạn nhịp và suy tim hơn. Kể cả gắng sức trong hoạt động thể dục thể thao cũng có thể gây NMCT. Nếu là thể dục thể thao không có mức độ, không đúng cách thì sẽ không phù hợp với người có bệnh động mạch vành. Song nếu thể dục có mức độ phù hợp với từng người, đúng phương pháp, nâng dần từ thấp lên cao thì lại rất cần thiết, có tác dụng phòng ngừa NMCT. Trong đó biện pháp phù hợp nhất là đi bộ tập dưỡng sinh, thái cực quyền đều có lợi cho tim. Thời gian tập luyện trong ngày cũng cần chú ý. Nhiều công trình nghiên cứu về “nhịp sinh học” và về “chu trình ngày đêm” cho thấy thời điểm sáng sớm trùng với đỉnh điểm nhiều NMCT, nhiều cơn “thiếu máu cục bộ cơ tim im lặng” và cả TBMMN nữa, điều đó có liên quan tới quy luật về tính đông máu, độ nhớt của máu, mức cường thần kinh phó giao cảm... Do đó, có thể chuyển bớt 2/3 khối lượng tập luyện buổi sáng vào buổi khác trong ngày (4 – 5 giờ chiều) hoặc vài ba giờ trước khi đi ngủ.

Tránh hút thuốc lá quá nhiều: Tốt nhất là bỏ thuốc lá hoàn toàn vì tác hại của thuốc lá không chỉ về NMCT mà còn về bệnh mạch máu, bệnh ung thư phế quản – phổi... Đối với động mạch vành, thuốc lá gây co thắt động mạch vành lớn (ở bề mặt ngoài của tim), hư tổn nội mạch động mạch vành (một mặt có thể xúc tiến mảng xơ vữa tăng thêm, mặt khác có thể xúc tiến hình thành huyết khối tại đó), tăng tính đông máu, làm giảm HDL (cholesterol có lợi), giảm lượng ôxy từ phổi tới cơ tim.

Tránh chủ quan với bệnh đái tháo đường, bệnh gút (thống phong).

Đái tháo đường có thể xúc tiến sinh NMCT thông qua các khâu: gây tổn thương nội mạc ở thành mạch vành; làm tăng lượng cholesterol có hại gây tăng XVĐMV và tăng huyết áp.

Một điều cũng nên biết thêm là thời tiết lạnh, áp suất khí quyển thay đổi, khi giao mùa nóng- lạnh, cả yếu tố nhóm máu (nhóm máu A)... dễ có nguy cơ NMCT. Vì vậy, những người đã bị NMCT càng cần phải chú ý.

BS. Nguyễn Văn Kiểm-SKDS

-->đọc tiếp...

Biến chứng sau nhồi máu cơ tim

Nhồi máu cơ tim (NMCT) là một cấp cứu khẩn trương; sự sống còn của người bệnh quyết định bởi có được cấp cứu kịp thời, đúng cách hay không. So với cơn đau thắt ngực thì NMCT là tình trạng trầm trọng và nguy hiểm hơn nhiều. Có thể gọi NMCT như một hậu quả, một kết thúc xấu, một biến chứng cấp mang tính tai biến và NMCT cũng để lại rất nhiều biến chứng nguy hiểm.

Các biến chứng sau NMCT được chia làm 3 loại: biến chứng sớm, biến chứng thứ phát và biến chứng muộn.

Biến chứng sớm

Hội chứng Dressler - một biến chứng thứ phát sau NMCT.

Suy tim: Thường gặp trong 2 tuần đầu, nhất là trên những bệnh nhân đã bị NMCT cũ, hoặc trên những người bị thể nặng, rộng, có cơn đau kéo dài.

Trụy mạch biểu hiện bằng huyết áp tụt, mạch nhanh, yếu, vã mồ hôi.

Suy tim trái cấp tính biểu hiện bằng cơn khó thở kịch phát, phù phổi cấp, mạch nhanh, tiếng ngựa phi.

Rối loạn nhịp tim: Nhịp nhanh xoang hay gặp. Nếu nhanh nhiều và kéo dài thì tiên lượng xấu.

Ngoại tâm thu hay gặp, nhất là khi NMCT mới bắt đầu. Ngoại tâm thu nhiều, đa dạng có tiên lượng xấu.

Cơn nhịp nhanh kịch phát ít gặp hơn nhưng rất nguy hiểm vì có thể dẫn đến tử vong nhanh chóng, đặc biệt với cơn nhịp nhanh thất. Thường xảy ra trong NMCT nặng thể lan rộng. Loạn nhịp hoàn toàn gặp trong 10 - 15% trường hợp.

Rối loạn dẫn truyền nhĩ - thất gặp trong 4% trường hợp nhất là trong NMCT sau. Thường xuất hiện sớm. Blốc nhĩ thất hoàn toàn thường nặng.

Tai biến tắc nghẽn mạch: Gặp trong 20 - 40% trường hợp, đặc biệt trong các thể nặng. Chủ yếu là:

Tăng cục nghẽn mạch vành dẫn đến NMCT (diện tích lớn hơn). Cục nghẽn mạch tạo thành ở trong tim: thường gặp trong NMCT lan rộng xuyên qua thành tim kèm theo suy tim. Tắc động mạch phổi thường là kết quả của tai biến tắc nghẽn tĩnh mạch chi dưới hoặc nghẽn mạch buồng tim phải.

Vỡ tim: Gặp trong 5 - 10% trường hợp, xảy ra chủ yếu tuần thứ hai. Thường gặp ở thất trái dẫn đến tràn máu màng ngoài tim làm chết đột ngột hoặc chết nhanh chóng do trụy tim mạch. Vỡ vách liên thất biểu hiện bằng một tiếng thổi tâm thu ở giữa tim, có cường độ mạnh, kèm theo rung mui và suy tim phải cấp tính dẫn đến trụy mạch.

Đứt cột tim (ít gặp): khi bộ van hai lá bị vỡ sẽ gây ra tổn thương van hai lá nặng không hồi phục.

Chết đột ngột: Gặp trong 10% trường hợp. Thường là hậu quả của những thể nặng, nhất là ở tuần lễ đầu. Nguyên nhân chết đột ngột có thể do cơn nhịp nhanh thất, rung thất, tắc mạch phổi lớn, vỡ tim, trụy mạch nặng.

Biến chứng thứ phát

Hội chứng Dressler gặp từ 3 - 4% trường hợp, xuất hiện từ 1 - 4 tuần sau khi bệnh khởi phát. Biểu hiện lâm sàng là hội chứng viêm màng ngoài tim: đau sau xương ức, đau tăng lên khi thở sâu, khi ho, khi vận động, giảm bớt khi ngồi hoặc cúi về đằng trước. Nghe có thể phát hiện tiếng cọ màng ngoài tim. Tràn dịch màng phổi, thâm nhiễm phổi. Chụp Xquang lồng ngực: hình ảnh tràn dịch màng ngoài tim và màng phổi. Điện tâm đồ: không có dấu hiệu hoại tử lan rộng và tái phát (dùng để chẩn đoán phân biệt với NMCT).

Xét nghiệm máu: bạch cầu tăng, đa nhân trung tính tăng, tốc độ máu lắng tăng. Điều trị bằng cocticoid có thể khỏi nhanh hơn. Tuy nhiên hội chứng dễ tái phát và khi tái phát nhiều sẽ trở nên rất phiền phức cho người bệnh.

Biến chứng muộn

Các chứng đau:

Những người có tiền căn đau thắt ngực, tiền căn NMCT, những người có nguy cơ nhiều về NMCT (như xơ vữa mạch vành, bị nhiều cơn tăng huyết áp, đái tháo đường, mập phì, rối loạn lipid máu, nghiện thuốc lá) nếu chớm có triệu chứng là phải xử lý bất động, giảm đau ngay và chuyển ngay bệnh nhân đến bệnh viện bằng xe chuyên dụng cấp cứu tim mạch. Có như thế mới hạn chế được các biến chứng và tử vong do NMCT.

- Đau thần kinh nhạy cảm: Là các cơn đau ngực lan tỏa, cường độ trung bình, giống như cảm giác đau ê ẩm, nặng nề ở vùng trước tim. Những người có chứng đau này thường là những người hay lo lắng, đồng thời bị suy nhược về thể lực và tâm thần. Liệu pháp tâm lý và các thuốc trấn tĩnh thường có thể giải quyết được.

- Đau kiểu thấp khớp: Thường gọi là viêm quanh khớp vai cánh tay, hội chứng vai - bàn tay, hay gặp ở vai và tay trái. Đôi khi chữa bằng các thuốc giảm đau thông thường cũng khỏi. Một số trường hợp phải dùng cocticoid. Tránh tiêm thuốc vào trong khớp nhất là khi bệnh nhân đang dùng thuốc chống đông.

Trong một số trường hợp NMCT thoái triển có thể gặp xơ cứng cân gân tay, co rút và có thể dẫn đến Dupuytren.

- Chứng đau thắt ngực sau NMCT: khi có dấu hiệu NMCT tái phát, phải điều trị như NMCT cấp.

Phồng vách tim: Là hậu quả xa của nhồi máu xuyên thành tim. Biểu hiện: nghe tim có tiếng đập phụ ở thì tâm thu, trên mỏm tim. Xquang thấy hình ảnh một cung giãn nở thì tâm thu, chủ yếu ở bờ trái. Điện tâm đồ: có sự tồn tại của dấu hiệu "tổn thương", đồng thời với dấu hiệu hoại tử.

Làm gì để hạn chế biến chứng do NMCT?

Quy tắc khẩn trương được coi là số 1 trong nguyên lý điều trị NMCT vì 2 lý do:

- Tử vong của NMCT xảy ra với tỷ lệ cao nhất chính là vào giờ đầu tiên, rồi ngày đầu của NMCT và cơ bản do rối loạn nhịp tim - một biến chứng nặng nhất của NMCT lại xảy ra rất bất thần và dễ gây tử vong nhất là rung thất. Các ngoại tâm thu thất có thể chuyển nhanh thành rung thất, cần ứng phó cực kỳ khẩn trương.

- Biện pháp điều trị cơ bản hữu hiệu nhất đối với NMCT lại chỉ sẽ có tác dụng nếu tiến hành sớm, nhất là biện pháp làm “tan huyết khối mạch vành" bằng các thuốc tiêu sợi huyết, đặc hiệu trong 2 giờ đầu tiên hoặc 4 giờ đầu tiên của NMCT, quá 6 giờ thì không tác dụng nữa vì vùng hoại tử đã lan toàn bộ bề dày của thành tâm thất, gọi là NMCT xuyên thành. Chính vì thế bằng giá nào cũng phải chuyển bệnh nhân NMCT đến bệnh viện chuyên về tim mạch hoặc khu chăm sóc đặc biệt càng sớm càng tốt. Thời gian đến được bệnh viện sớm hay muộn có ý nghĩa sống còn. Vì chỉ có ở những nơi này mới đảm bảo chẩn đoán chắc chắn và điều trị đúng quy tắc hạn chế biến chứng và tử vong, kể cả những giờ sau, ngày sau, tuần sau của NMCT, khi mà loại biến chứng khác là suy tim truỵ mạch, sốc tim lại thường xảy ra. Ngay khi nằm viện vẫn nên nhớ NMCT là bệnh rất nặng, dễ biến chứng chết người.

BS. Nguyễn Văn Kiểm-suckhoedoisong

-->đọc tiếp...

Quan hệ tình dục thế nào sau nhồi máu cơ tim?

Sau nhồi máu cơ tim (NMCT), rất nhiều người bệnh lo lắng nguy cơ tái phát của bệnh nên đã kiêng khem kỹ lưỡng chuyện tình dục khiến chất lượng cuộc sống giảm sút. Nhưng cũng có người quan hệ tình dục như trước khi bị bệnh mà không chú ý đến ảnh hưởng của hoạt động này lên hệ tim mạch đã có vấn đề. Vậy cuộc sống tình dục sau NMCT như thế nào là phù hợp?

Sau nhồi máu cơ tim, người bệnh cần kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Mối liên quan giữa tình dục và NMCT

Hoạt động tình dục là một hoạt động thể lực có cường độ trung bình. Với hầu hết người bình thường, trong lúc sinh hoạt tình dục thì mạch, nhịp tim nhanh hơn (có thể nhanh hơn 100 lần/phút), nhịp thở gấp rút, huyết áp tăng lên, nhưng tất cả đều trở lại bình thường trong một thời gian ngắn sau đó. Sinh hoạt tình dục gần như "đồng hành" trong suốt cả đời người từ sau khi trưởng thành. Việc cấm hoạt động tình dục vì lí do nào đó có thể làm rối loạn cuộc sống cân bằng của bản thân bệnh nhân và có thể làm đổ vỡ mối quan hệ gia đình. Bệnh NMCT là hậu quả của sự mất cân bằng giữa cung cấp ôxy và nhu cầu của cơ tim vì vấn đề của mạch vành. Đây là vấn đề lớn liên quan không chỉ đến sinh tồn của người bệnh mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của họ. Vì thế, trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu về mối liên hệ giữa tình dục và căn bệnh chết người này.

Theo một nghiên cứu khác của Canada khi tìm hiểu về 34 trường hợp bị NMCT bị tử vong khi quan hệ tình dục, các tác giả cho biết, có 27 trường hợp trong số họ là quan hệ với người không phải là vợ hoặc chồng và càng nguy hiểm nếu bạn tình là người trẻ. Một nghiên cứu khác được tiến hành năm 2001 ở Toulouse (Pháp) phân tích những trường hợp NMCT về khía cạnh thời gian xuất hiện, người trên 54 tuổi có tần suất xuất hiện NMCT cao nhất vào sáng thứ hai. Đối với người trẻ hơn 25-44 tuổi thì tần suất NMCT gặp nhiều ở ngày thứ bảy và chủ nhật. Các tác giả nghi ngờ sự liên quan này là do các bệnh nhân tham gia các hoạt động thể lực nặng như thể thao, làm vườn và quan hệ tình dục. Tuy nhiên đây mới chỉ là giả thuyết, cần có nhiều nghiên cứu hơn nữa để chứng minh mối liên quan giữa NMCT và yếu tố thời gian, hoạt động thể lực cũng như vấn đề hoạt động tình dục.

Luyện tập nhẹ là một cách giúp người bệnh nhồi máu cơ tim phục hồi sức khỏe.

Trở về cuộc sống tình dục thế nào sau khi NMCT?

Người bệnh sau NMCT nên luyện tập thể dục thường xuyên để tim thích nghi với điều kiện gắng sức và không nên kiêng tuyệt đối quan hệ chăn gối. Sự phục hồi hoạt động tình dục xảy ra ở người sau phẫu thuật tim dễ dàng hơn ở người sau NMCT.

Đối với những bệnh nhân sau NMCT, các chuyên gia cũng khuyên nên: tránh hoạt động thể lực (trong đó có hoạt động tình dục) sau khi ăn vì lúc này cơ thể đang dành nhiều ôxy cho hệ ruột non tiêu hóa thức ăn, ôxy cho cơ tim bị giảm; bệnh nhân có thể có hoạt động tình dục khi hồi phục, một phương pháp kiểm tra khá lý thú là nếu bệnh nhân có thể leo được 2 tầng cầu thang mà không có triệu chứng gì thì có thể bắt đầu lại với hoạt động tình dục; nên chơi một số môn thể thao không đối kháng, những môn có tính chất bền bỉ giúp cải thiện hệ tim mạch mà không quá nặng cho tim như đi bộ hằng ngày, đạp xe chậm hoặc đạp xe trong nhà, bơi (tránh nước lạnh), chơi gôn, đi câu, tập yoga, thể dục nhịp điệu, cần tránh động tác nín thở hay các động tác hạn chế thở, nhịp điệu quá nhanh.

Tóm lại, trừ những bệnh nhân có chức năng tim quá xấu, các bệnh nhân NMCT vẫn có thể có cuộc sống hoạt động tình dục phù hợp và nên tham gia các hoạt động thể lực không đối kháng, có sức bền giúp cho cơ tim thích nghi dần với điều kiện gắng sức.

Để tìm hiểu về mức độ nguy cơ của hoạt động tình dục của những người bị NMCT, gần đây các nhà khoa học thuộc viện Karolinska-Thụy Điển đã đưa ra nghiên cứu trên 659 bệnh nhân NMCT tuổi từ 45-70. Câu hỏi được đặt ra cho các bệnh nhân liên quan đến hoạt động tình dục của họ về tần suất, thời gian, hoàn cảnh xuất hiện NMCT với hoạt động tình dục và cả những câu hỏi về hoạt động thể lực của họ. Phần lớn bệnh nhân vẫn đang có đời sống tình dục (hơn 3/4 bệnh nhân có gia đình), 75% bệnh nhân là đàn ông. Gần 40% bệnh nhân có triệu chứng trước và không có bệnh nhân nào trong nhóm này có quan hệ tình dục trong vòng 4 giờ trước khi bị NMCT. Trong hơn 60% bệnh nhân không có triệu chứng thì có 1,3% có quan hệ tình dục trong vòng 2 giờ trước khi có NMCT. Theo thống kê thì nguy cơ NMCT xuất hiện trong thời gian quan hệ tình dục là 2,1 lần và nguy cơ này còn cao hơn (4,4 lần) ở những người không có hoạt động thể lực thường xuyên. Và các tác giả kết luận rằng nguy cơ kích hoạt NMCT sẽ tăng lên sau khi quan hệ tình dục đặt biệt đối với người ít vận động. Tuy nhiên các tác giả cũng nói nguy cơ tuyệt đối liên quan trực tiếp tức thì (trong vòng 1 giờ sau quan hệ tình dục) rất thấp và những người duy trì quan hệ tình dục 1 lần trong tuần thì nguy cơ NMCT liên quan đến quan hệ tình dục không cao.

ThS. Hoàng Bùi Hải-SKDS

-->đọc tiếp...

Hoạt động thể lực sau nhồi máu cơ tim

Tất cả các bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim (NMCT), phẫu thuật tim, can thiệp động mạch vành hay bệnh tim hoặc mạch máu khác nên tham gia một chương trình phục hồi chức năng tim và phòng bệnh phù hợp. Các chương trình này giúp người bệnh tăng dần mức độ hoạt động thể lực người bệnh. Tuy nhiên người bệnh nên tập luyện như thế nào là phù hợp và cần chú ý những gì để có được hiệu quả tập luyện tốt nhất?

Hoạt động thể lực sau NMCT và phẫu thuật tim nên thế nào?

Hoạt động thể lực nhẹ nhàng và thường xuyên giúp phòng ngừa tái phát NMCT.

Sau NMCT và phẫu thuật tim là những giai đoạn sức khỏe bị đe dọa trầm trọng mà người bệnh đã vượt qua, bên cạnh chế độ dùng thuốc, chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi thì hoạt động thể lực là yêu cầu không thể thiếu giúp người bệnh trở lại cuộc sống hằng ngày tốt hơn. Thông thường bệnh nhân nên trở lại với các hoạt động bình thường của mình sau 3-4 tuần. Mức độ tập luyện phụ thuộc vào thể loại hoạt động thể lực mà người bệnh ưa thích, tình trạng sức khỏe và sự phù hợp của các hoạt động thể lực này với cuộc sống thường ngày.

Nên đạt được ít nhất 30 phút tập luyện thể lực với mức độ trung bình (ví dụ như đi bộ với bước đi dài) mỗi ngày. Hãy tự tìm cho mình một mức độ hoạt động thể lực phù hợp nhất, nếu nói chuyện trong khi luyện tập thể lực mà không bị thở gấp thì mức độ hoạt động thể lực đó là phù hợp. Các hình thức tập luyện như chạy nhanh, chạy đường dài, tập tạ có thể làm tăng huyết áp, do đó người bệnh nên tránh.

Làm thế nào để tăng dần các hoạt động thể lực?

Tận dụng tất cả những điều kiện có thể đi bộ được thay cho các hình thức khác như leo cầu thang bộ thay cho đi thang máy, đi bộ đến các cửa hàng, chợ, nơi làm việc, nếu các địa chỉ này ở trong khu vực người bệnh sinh sống mà không cần đến các phương tiện khác như ôtô hay xe máy. Trong quá trình tập luyện nên chọn mặc quần áo và đi giầy phù hợp với thời tiết và hoạt động thể lực. Nếu trời quá nóng, ẩm hay lạnh, hãy hoãn việc tập luyện lại cho đến khi thời tiết trở nên dễ chịu hơn. Không nên tập luyện ngay sau khi ăn, hay khi cảm thấy không khỏe.

Nếu tập luyện trong một thời gian dài có thể bị mất rất nhiều nước vì ra mồ hôi, phải bù lại lượng nước bị mất bằng cách uống nước trong và sau khi tập luyện. Muốn bắt đầu một chương trình luyện tập nặng hơn cần hỏi bác sĩ trước khi tiến hành luyện tập.

Đau ngực hay khó chịu ở ngực khi tập luyện

Phải luôn có cảm giác thoải mái trong khi tập luyện. Nếu các hoạt động thể lực của ngày hôm trước khiến cơ thể mệt mỏi thì nên nghỉ một ngày để hồi phục lại sức khỏe hoàn toàn. Nếu bị chóng mặt, thở gấp, nhịp tim không đều, hay đau ngực thì hãy đi chậm lại hoặc dừng hẳn lại cho đến khi các dấu hiệu trên qua đi. Các cơn đau thắt ngực hay khó chịu ở ngực xuất hiện khi tập luyện thì nên nghỉ ngơi, ngậm hay xịt thuốc nitroglycerin dưới lưỡi và hãy báo ngay với bác sĩ điều trị để có được những điều chỉnh kịp thời. Nếu đau ngực hay cảm giác khó chịu ở ngực không đỡ, hãy dùng lại các thuốc trên sau 5 phút. Các dấu hiệu trên không hết hoàn toàn trong vòng 10-15 phút sau khi đã nghỉ ngơi và dùng thuốc, có thể bị NMCT tái phát cần đến các trung tâm cấp cứu ngay lập tức.

Vị trí tim trong lồng ngực.

Hoạt động thể lực đều đặn kết hợp với lối sống lành mạnh có thể hạn chế bệnh tái phát

Hoạt động thể lực đều đặn chỉ là một phần trong phương pháp điều trị không dùng thuốc bằng cách thay đổi lối sống. Để phát huy hiệu quả của hoạt động thể lực, người bệnh sau NMCT và phẫu thuật tim cần thực hiện tốt những yêu cầu sau:

Ngừng hút thuốc lá là một yếu tố quan trọng nhất có thể làm giảm nguy cơ bị tái phát những biến cố tim do mạch vành. Lợi ích của việc ngừng hút thuốc lá gần như đạt được tức thì. Sau 1 năm cai thuốc lá, nguy cơ bị cơn NMCT tái phát sẽ giảm đi một nửa.

Để làm giảm nguy cơ tim mạch, điều quan trọng là phải hạn chế ăn những thức ăn có chứa chất béo bão hòa được thấy trong các sản phẩm sữa, pho mát, thịt mỡ, bơ, dầu dừa và dầu cọ và hầu hết các thức ăn nhanh, các loại bánh như bánh bích quy, bánh gatô. Thay thế bằng các thức ăn có chứa một lượng trung bình các chất béo đa chuỗi và đơn chuỗi không bão hòa như dầu ô lưu, dầu hướng dương, dầu đậu nành và dầu lạc. Lựa chọn các thức ăn có nguồn gốc thực vật như rau xanh, hoa quả và một số loại đậu, các thức ăn làm từ ngũ cốc như bánh mỳ, mỳ sợi, bánh đa, bánh phở và ăn một lượng trung bình thịt nạc, thịt gia cầm, cá và ăn hạn chế các sản phẩm có mỡ.

Béo phì hay béo bụng là một yếu tố nguy cơ bị bệnh động mạch vành. Để có được một trọng lượng cơ thể phù hợp, cần phải có được sự cân bằng về năng lượng mà ăn hoặc uống vào với năng lượng tiêu hao qua việc hoạt động thể lực. Để giảm cân, cần phải tiêu hao năng lượng nhiều hơn qua các hoạt động thể lực và ăn ít năng lượng hơn.

TS. Nguyễn Quang Tuấn

-->đọc tiếp...

Hiểm họa từ nhồi máu cơ tim cấp (Kỳ III)

Kỳ III: CÁC BIỆN PHÁP ĐIỀU TRỊ NHỒI MÁU CƠ TIM CẤP ưu việt nhất hiện nay

Tất cả các trường hợp nhồi máu cơ tim đều được đặt trong tình trạng cấp cứu, do vậy sự lựa chọn phương pháp điều trị bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp (NMCTC) nên được quyết định bởi các bác sĩ ở Khoa cấp cứu cùng phối hợp với các bác sĩ tim mạch dựa theo các phác đồ cấp cứu tim mạch. Nếu ở các bệnh viện không có kỹ năng can thiệp tim mạch, cần cho bệnh nhân chuyển đến bệnh viện có khả năng tái tưới máu cơ học cấp cứu gần nhất. Trong quá trình vận chuyển bệnh nhân cần có nhân viên y tế được đào tạo về cấp cứu tim mạch đi cùng, với các phương tiện cấp cứu cơ bản, bằng các phương tiện vận chuyển cấp cứu phù hợp khi tình trạng bệnh nhân đã được sơ cứu tương đối ổn định.

Can thiệp nong mạch vành cho người bị nhồi máu cơ tim. Ảnh: PV

Các biện pháp chung cho mọi bệnh nhân NMCTC bao gồm:

Nghỉ ngơi tuyệt đối tại giường; thở ôxy; dùng thuốc giảm đau (morphin sulphat), dùng thuốc giãn động mạch vành (ĐMV) như nitroglycerin ngậm dưới lưỡi, hoặc natispray xịt dưới lưỡi; cho ngay thuốc chống ngưng tập tiểu cầu: aspirin, ticlopidin, hoặc clopidogrel (nếu không có chống chỉ định); thuốc chống đông: heparin thường hoặc heparin trọng lượng phân tử thấp; thuốc chẹn bêta giao cảm (nếu không có các chống chỉ định); thuốc ức chế men chuyển: nên cho sớm và bắt đầu liều nhỏ (trong vòng 24 giờ đầu). Chế độ dinh dưỡng: ăn nhẹ, tránh táo bón, chế độ ăn đủ năng lượng ít cholesterol và muối.

Việc lựa chọn phương pháp điều trị tái tưới máu ngay cho bệnh nhân NMCTC phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: thời gian đến viện, tình trạng bệnh nhân, điều kiện trang thiết bị và trình độ của cơ sở y tế. Có 3 biện pháp điều trị tái tưới máu:

- Điều trị tái tưới máu ĐMV bằng thuốc tiêu sợi huyết: Nếu không có chống chỉ định, nên sử dụng thuốc tiêu sợi huyết cho những bệnh nhân có biểu hiện đau thắt ngực trong vòng 12 giờ kể từ lúc khởi phát, có kèm theo biểu hiện đoạn ST chênh lên (1mm ở ít nhất hai chuyển đoạn ngoại vi, 2mm ở hai chuyển đạo liên tiếp trước tim) và/hoặc biểu hiện blốc nhánh trái mới trên điện tim đồ. Muốn đạt hiệu quả tối ưu, phải dùng thuốc tiêu sợi huyết càng sớm càng tốt dựa trên những tiêu chuẩn về điện tim mà không cần đợi các kết quả về men tim.

Các thuốc tiêu sợi huyết hiện nay được chia làm 2 loại: chọn lọc với fibrin và ít chọn lọc với fibrin. Những thuốc không hoặc ít chọn lọc với fibrin như reteplase (r-PA), hay streptokinase (SK) sẽ hoạt hoá plasminogen cho dù plasminogen đã gắn với fibrin trong cục đông hay còn tự do lưu hành trong máu, vì thế các thuốc này sẽ tạo ra tình trạng tiêu sợi huyết toàn thể. Các thuốc chọn lọc với fibrin là những chất hoạt hoá plasminogen ở mô (t-PAs) như alteplase, duteplase hay staphylokinase, sẽ hoạt hoá plasminogen gắn với fibrin chủ yếu trên bề mặt của cục đông. Nhờ cơ chế này, các thuốc chọn lọc với fibrin tạo ra hiệu quả tiêu đông mà không gây ra tình trạng tiêu đông hệ thống.

Các chống chỉ định tuyệt đối dùng thuốc tiêu sợi huyết bao gồm: tiền sử xuất huyết não; dị dạng mạch não (dị dạng động tĩnh mạch), khối u ác tính nội sọ (tiên phát hoặc di căn); mới bị đột quỵ thiếu máu não trong vòng 3 tháng (loại trừ mới bị đột quị thiếu máu não cấp trong vòng 3 giờ); nghi ngờ bóc tách động mạch chủ; chảy máu đang hoạt động hay chảy máu nội tạng (bao gồm cả kinh nguyệt); bị chấn thương nặng vùng gần đầu hay vùng mặt trong vòng 3 tháng.

Các chống chỉ định tương đối bao gồm: tiền sử tăng huyết áp (THA) nặng, không được kiểm soát tốt trị số huyết áp (HA); THA nặng chưa được kiểm soát khi nhập viện (HA tâm thu trên 180mmHg hoặc HA tâm trương trên 110mmHg); tiền sử đột quỵ thiếu máu não trên 3 tháng; hồi sức tim phổi gây chấn thương hay kéo dài trên 10 phút hay mới phẫu thuật lớn dưới 3 tuần; mới bị chảy máu trong (trong vòng 2-4 tuần); chọc động mạch tại vị trí không ép được; với thuốc tiêu sợi huyết streptokinase hay anistreplase: mới dùng thuốc ( trên 5 ngày) hay có tiền sử dị ứng với các thuốc này; đang mang thai; loét dạ dày đang hoạt động; đang sử dụng thuốc chống đông.

- Can thiệp ĐMV thì đầu cho các bệnh nhân NMCTC có đoạn ST chênh lên hoặc blốc nhánh trái mới trên điện tim, khi có thể tiến hành can thiệp ĐMV trong vòng 12 giờ kể từ khi khởi phát đau ngực, nếu có thể nên thực hiện nhanh chóng (trong vòng 90 phút kể từ khi đến viện) bởi những bác sĩ tim mạch can thiệp có kinh nghiệm tại những trung tâm tim mạch.

- Phẫu thuật bắc cầu nối chủ - vành cấp cứu: nên được tiến hành trong các tình huống sau: can thiệp ĐMV qua da thất bại hoặc huyết động không ổn định ở các bệnh nhân có giải phẫu ĐMV phù hợp bắc cầu nối; tại thời điểm phẫu thuật sửa chữa xuất hiện các biến chứng cơ học như vỡ vách liên thất hay hở hai lá nhiều; có rối loạn nhịp thất trầm trọng đe dọa tính mạng người bệnh với tổn thương > 50% thân chung ĐMV trái hay tổn thương cả 3 thân ĐMV.

Phòng bệnh tránh tái phát như thế nào?

Cho dù người bệnh đã được điều trị bằng phương pháp nội khoa, ngoại khoa hay tim mạch can thiệp thì việc thay đổi lối sống như bỏ thuốc lá, ăn ít cholesterol, hạn chế mỡ, muối..., điều trị một số bệnh có liên quan như đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu... và tiếp tục sử dụng lâu dài một số thuốc đặc hiệu là hết sức cần thiết để điều trị và phòng ngừa NMCT tái phát.

Tóm lại: Đối với NMCTC có đoạn ST chênh lên thì tiêu sợi huyết vẫn là chiến lược điều trị chuẩn mực cho các bệnh nhân đến viện sớm và không có chống chỉ định, đặc biệt ở các cơ sở y tế chưa có khả năng can thiệp ĐMV qua da cấp cứu. Tuy nhiên, tái tưới máu bằng can thiệp ĐMV qua da có tiên lượng tốt hơn đặc biệt là ở những trung tâm tim mạch can thiệp lớn có nhiều kinh nghiệm. Lựa chọn chiến lược điều trị tái tưới máu không chỉ liên quan đến những tiêu chí khoa học mà còn phụ thuộc vào điều kiện kinh tế, trang bị máy móc và khả năng của cơ sở y tế. Cuối cùng, tất cả bệnh nhân NMCTC phải được tư vấn kỹ lưỡng để thay đổi lối sống và điều trị các yếu tố nguy cơ. Đa số bệnh nhân phải dùng lâu dài các thuốc aspirin, thuốc chẹn bêta giao cảm, thuốc statin và một thuốc ức chế men chuyển.

TS.BS. Nguyễn Quang Tuấn

(Viện Tim mạch Quốc gia)

-->đọc tiếp...

Hiểm họa từ nhồi máu cơ tim cấp (Kỳ II)

Kỳ II: Cấp cứu nhồi máu cơ tim

Nhồi máu cơ tim (NMCT) là một bệnh lý nguy hiểm, đe dọa trực tiếp đến tính mạng. Tất cả những trường hợp nghi ngờ NMCT cần sơ cấp cứu tại cơ sở y tế gần nhất chuyển thẳng đến các bệnh viện có trung tâm tim mạch để có các biện pháp cứu chữa tích cực nhất.

Nguy cơ tử vong nếu không cấp cứu kịp thời

NMCT thường có thể xuất hiện đột ngột bằng cơn đau ngực khi gắng sức vào ban đêm hoặc lúc nghỉ ngơi. Khi cơ tim bị nhồi máu, bệnh nhân cảm thấy đau ngực sau xương ức, nặng ngực, cảm giác như sắp chết, đau có thể lan lên cằm, ra tay trái, phía ngón nhẫn và ngón út bàn tay trái, đôi khi có thể lan ra sau lưng hoặc xuống bụng. Cơn đau này kéo dài dai dẳng trên 30 phút, không đỡ khi dùng thuốc giãn vành trinitrin dạng xịt hoặc ngậm nitroglycerin dưới lưỡi. Ngoài cơn đau ngực, bệnh nhân có thể biểu hiện khác như khó thở, vã mồ hôi, kích động, buồn nôn, nôn, nấc, sốt nhẹ có thể xuất hiện sau triệu chứng đau ngực 24 giờ rồi lui dần... Nặng hơn có thể tụt huyết áp, khó thở dữ dội, khạc bọt hồng - biểu hiện của phù phổi cấp do suy tim trái cấp.

Sốc điện cấp cứu bệnh nhân nhồi máu cơ tim.

Những trường hợp nghi ngờ NMCT cần phải vào cấp cứu tại cơ sở y tế gần nhất ngay lập tức với sự trợ giúp của đội cấp cứu chuyên nghiệp, bệnh nhân sẽ được làm điện tim đồ, men tim tại chỗ và sơ cứu: thở ôxy, giảm đau... rồi chuyển thẳng đến viện chuyên khoa. Tại phòng cấp cứu, bệnh nhân nghi ngờ NMCT sẽ được làm điện tim đồ để xác định vị trí và mức độ nặng của NMCT; bệnh nhân cũng được làm các xét nghiệm máu để khẳng định NMCT như: troponin, đây là một dấu ấn sinh học đặc hiệu cho tổn thương cơ tim, có thể phát hiện sớm (troponin tăng sau nhồi máu cơ tim 2- 4 giờ, còn tiếp tục cao sau 5 - 9 ngày kể từ khi có triệu chứng); men CK, CK- MB tăng, ngoài ra men transaminase (GOT), men lactatdehygenase (LDH), số lượng bạch cầu máu tăng, máu lắng cũng có thể tăng.

Các biện pháp cấp cứu càng nhanh càng tốt

Những trường hợp đặc biệt cần lưu ý đến NMCT Ở người trẻ, không có tiền sử gì đặc biệt, ngộ độc cấp amphetamin, cocain, ecstasy... có thể gây NMCT. Vì vậy cần phải hỏi kỹ tiền sử và thói quen nghiện ngập. Đau trong NMCT có thể nhầm với đau của bệnh lý cấp cứu của ngực và bụng: tắc động mạch phổi, viêm màng ngoài tim, tràn khí màng phổi, viêm màng phổi, bệnh phổi cấp, phù phổi cấp, đau do sỏi mật, viêm tụy cấp, thủng tạng rỗng, nhồi máu mạc treo, phình tách động mạch chủ... Một số trường hợp NMCT có thể không đau ngực và chỉ được phát hiện bằng điện tim khi có phù phổi, trụy mạch hoặc tai biến mạch não.

Khi có những dấu hiệu bệnh, cần phải khẩn trương gọi cấp cứu để đưa bệnh nhân đến bệnh viện càng sớm càng tốt. Trong lúc chờ đợi có thể phải dùng ngay nitroglycerin truyền tĩnh mạch (trừ trường hợp huyết áp quá thấp hoặc NMCT thất phải), dùng thuốc giảm đau dòng morphin, thuốc an thần giảm lo lắng và thở ôxy, nếu có ngừng tim cần cấp cứu ngừng tuần hoàn theo quy trình. Vận chuyển bệnh nhân phải được tiến hành bằng xe cứu thương chuyên dụng thở ôxy, truyền tĩnh mạch, làm điện tim trên xe và có thể bắt đầu điều trị.

Tại bệnh viện: Mục đích đầu tiên của điều trị là nhanh chóng tái thông mạch vành. Ngay từ khi vào cấp cứu hoặc khi nằm ở đơn vị điều trị tích cực, bệnh nhân NMCT phải được làm như sau: nằm tại chỗ; thở ôxy qua mặt nạ, dùng heparin và aspirin để làm giảm độ quánh của máu; cho thuốc giảm đau (morphin); thuốc giải lo âu. Ngoài ra còn có thể cho thêm các thuốc: thuốc chẹn beta (atenolol, metoprolon), tiêm nitroglycerin tĩnh mạch.

Nhanh chóng cho bệnh nhân tiếp cận kỹ thuật tái tưới máu mạch vành, tùy vào trang thiết bị cơ sở chuyên khoa, có 2 kỹ thuật được sử dụng là: dùng thuốc tiêu sợi huyết để làm tan cục máu đông - thủ phạm làm tắc động mạch vành; chụp mạch vành dưới màn hình tăng sáng và nong bằng bóng rồi đặt giá đỡ (stent) nếu cần, là kỹ thuật được dùng nhiều hơn tại các trung tâm tim mạch ở nước ta. Trong trường hợp bệnh nhân không thể can thiệp thì phải chuyển đến cơ sở phẫu thuật tim mạch - lồng ngực để được phẫu thuật bắc cầu nối chủ - vành.

Thông thường bệnh nhân NMCT cần phải được tiếp cận càng nhanh càng tốt với các biện pháp tái tưới máu cho cơ tim tại cơ sở chuyên khoa. Tuy nhiên nhiều trường hợp vào cấp cứu đã xuất hiện biến chứng ngay như rối loạn nhịp, ngừng tim... đòi hỏi phải xử trí kịp thời, nhanh chóng, đúng phác đồ mới có thể giúp bệnh nhân còn cơ hội được tiếp cập với các kỹ thuật tái thông mạch vành.

NMCT có nhiều biến chứng, người ta chia làm 2 loại là biến chứng sớm và biến chứng muộn. Biến chứng sớm của NMCT có thể gặp: sốc không do tim hay sốc do cường phế vị, mặc dù không phải là nguyên nhân trực tiếp do tim nhưng có thể dẫn đến tử vong; sốc tim nếu vùng cơ tim bị nhồi máu rộng (40-50% khối cơ tim) gây suy tim toàn bộ (gặp 10 -15% các trường hợp); suy tim trái cấp thường gặp trong những ngày đầu của NMCT biểu hiện khó thở, sung huyết phổi và phù phổi cấp; rối loạn dẫn truyền do hoại tử cơ tim dẫn đến rối loạn dòng ion bình thường tham gia vào co bóp của cơ tim, các rối loạn dẫn truyền thường được gọi là blốc nhĩ thất có thể dẫn đến ngừng tim; các rối loạn nhịp tim gặp trong 90% các trường hợp NMCT, ví dụ: rung thất đe dọa tử vong, tâm thất làm việc không hiệu quả dẫn đến ngừng tuần hoàn, điều trị duy nhất là sốc điện; nhịp nhanh thất có thể dẫn đến suy tim cần phải làm giảm nhịp tim cấp cứu bằng thuốc chống loạn nhịp hoặc bằng sốc điện, rung nhĩ cũng cần được điều trị; vỡ cơ tim hiếm (0,5-1%) nhưng rất nguy kịch đòi hỏi phẫu thuật nhưng thành công cũng không cao; bệnh huyết khối - tắc mạch, tắc động mạch não, chi hoặc tắc động mạch phổi thường gặp vì thế cần phải cho chống đông giảm độ nhớt của máu.

ThS. BS. Hoàng Bùi Hải

(Hồi sức cấp cứu A9 - Bệnh viện Bạch Mai)-SKDS

-->đọc tiếp...

Hiểm họa từ nhồi máu cơ tim cấp (Kỳ I)

Kỳ I: Những ai bị đe dọa bởi nhồi máu cơ tim cấp?

Nhồi máu cơ tim cấp (NMCTC) là tình trạng hoại tử một vùng cơ tim, hậu quả của thiếu máu cục bộ cơ tim. NMCTC là một bệnh lý thường gặp và có liên quan nhiều đến sức khoẻ cộng đồng. Ở Việt Nam, trong thời gian gần đây, tỷ lệ NMCTC ngày càng có khuynh hướng tăng lên rõ rệt. Mặc dù có nhiều tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị, nhưng NMCTC vẫn là một loại bệnh nặng, diễn biến phức tạp, có nhiều biến chứng nguy hiểm, luôn đe dọa tính mạng người bệnh.

Nhồi máu cơ tim do xơ vữa động mạch.

Biểu hiện của NMCTC

Biểu hiện chủ yếu của NMCTC là cơn đau thắt ngực điển hình: đau nhói bóp nghẹt phía sau xương ức hoặc vùng trước tim, lan lên vai trái và mặt trong tay trái cho đến tận ngón đeo nhẫn và ngón út. Cơn đau thường xuất hiện đột ngột, kéo dài hơn 20 phút và không đỡ khi dùng thuốc giãn động mạch vành (nitroglycerin).

Đau có thể lan lên cổ, cằm, vai, sau lưng, tay phải, hoặc vùng thượng vị. Tuy nhiên có trường hợp bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim mà không có hoặc ít cảm giác đau: hay gặp ở bệnh nhân sau mổ, người già, bệnh nhân đái tháo đường hoặc tăng huyết áp. Ngoài ra còn có các triệu chứng khác: vã mồ hôi, khó thở, hồi hộp trống ngực, nôn hoặc buồn nôn, lú lẫn... Khám giúp chẩn đoán phân biệt và phát hiện các biến chứng của bệnh. Những triệu chứng hay gặp là nhịp tim nhanh, tiếng tim mờ, tiếng ngựa phi, huyết áp có thể tăng hoặc tụt, xuất hiện tiếng thổi mới ở tim...

Vì sao lại dẫn đến tình trạng NMCTC?

Nguyên nhân chủ yếu gây NMCTC là do vữa xơ động mạch vành. Những mảng xơ vữa làm giảm khẩu kính lòng mạch và dần dần gây tắc mạch, làm cho máu không đến để nuôi cơ tim được, có thể dẫn đến hoại tử vùng cơ tim đó nếu không được can thiệp kịp thời. Tuy nhiên, mảng xơ vữa có thể không phát triển từ từ mà nó có thể bị nứt, vỡ ra đột ngột. Khi mảng xơ vữa bị vỡ ra, quá trình hình thành cục huyết khối được khởi động. Quá trình này được bắt đầu với các tế bào máu đặc hiệu, gọi là tiểu cầu, tập trung tại vị trí mảng xơ vữa bị nứt. Cục máu đông có thể được hình thành ngay trên mảng xơ vữa bị nứt ra đó và gây tắc đột ngột động mạch vành.

Làm thế nào để phát hiện bệnh?

Nhịp tim của người bị nhồi máu.

Điện tim đồ: Biện pháp này rất có giá trị để chẩn đoán xác định cũng như chẩn đoán định khu NMCTC. Nên tiến hành ghi điện tim đồ 12 chuyển đạo ngay cho tất các các bệnh nhân đau ngực hay có các triệu chứng gợi ý bị NMCTC và được bác sĩ có kinh nghiệm đọc trong vòng 10 phút sau khi bệnh nhân đến khoa cấp cứu. Nếu điện tim đầu tiên không giúp chẩn đoán, nhưng bệnh nhân vẫn còn triệu chứng, và trên lâm sàng nghi ngờ nhiều khả năng bị NMCTC, thì nên ghi điện tim mỗi lần sau 5-10 phút hoặc theo dõi điện tim liên tục để phát hiện sự thay đổi của đoạn ST (chênh lên hay chênh xuống), sự xuất hiện sóng Q bệnh lý hay blốc nhánh trái hoàn toàn mới.

Xét nghiệm men tim: CK-MB có ở trong cơ xương và trong máu của người bình thường. Ngược lại, troponin I tim và troponin T tim đặc trưng cho tổ chức cơ tim, không có trong máu của người bình thường. Vì có độ nhạy cao hơn nên troponin được ưu tiên sử dụng trong chẩn đoán các bệnh nhân đau ngực không ổn định và nhồi máu cơ tim không có đoạn ST chênh lên. Ngược lại, các bệnh nhân NMCTC có đoạn ST chênh lên được chẩn đoán chủ yếu dựa trên điện tim đồ 12 chuyển đạo.

Siêu âm tim: Siêu âm tim trong nhồi máu cơ tim cũng rất có giá trị, đặc biệt trong những thể nhồi máu cơ tim không có đoạn ST chênh lên hoặc có blôc nhánh. Thường thấy hình những rối loạn vận động vùng liên quan đến vị trí nhồi máu. Siêu âm tim còn giúp đánh giá chức năng thất trái, các biến chứng cơ học của nhồi máu cơ tim, dịch màng tim....

Dựa trên những biểu hiện lâm sàng và những xét nghiệm quan trọng, cần chẩn đoán phân biệt với các tình trạng bệnh lý như: bóc tách động mạch chủ; thuyên tắc động mạch phổi; thủng dạ dày do loét; tràn khí màng phổi; thủng thực quản gây viêm trung thất; viêm màng ngoài tim...

TS.BS. Nguyễn Quang Tuấn (Viện Tim mạch Quốc gia) - Suckhoedoisong

-->đọc tiếp...

Chế độ ăn uống phòng chống cao huyết áp

Cao huyết áp (CHA) là một căn bệnh thầm lặng nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như: suy tim, suy thận, nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Bệnh có thể diễn tiến qua thời gian dài mà không có biểu hiện gì cụ thể. Có đến trên 1/3 số người bị CHA mà không biết mình bị bệnh. Do đó, việc tìm hiểu những nguy cơ và thay đổi lối sống và chế độ ăn uống có ý nghĩa rất quan trọng trong việc phòng chống CHA.

Ăn ít muối giúp giảm áp huyết

Một nghiên cứu của Viện Tim, Phổi và Huyết học Quốc gia ở Mỹ, liên quan đến những chế độ ăn uống ngăn chặn CHA DASH (dietary approaches to stop hypertension) đã cho thấy, chỉ cần ăn giới hạn muối trong khoảng 1,5g/ngày sẽ làm giảm đáng kể huyết áp ở cả 2 nhóm người, nhóm ăn theo chế độ thông thường cũng như nhóm ăn theo chế độ kiểm soát huyết áp. Càng ăn ít muối huyết áp càng thấp. Trong khi đó, một khảo sát gần đây đã cho biết, người Việt chúng ta đang có khuynh hướng ăn khá nhiều muối. Lượng muối trung bình mỗi người tiêu thụ từ 18- 22g mỗi ngày, trong khi lượng khuyến cáo không quá 5g. Người đang bị CHA chỉ nên ăn khoảng 2-3g mỗi ngày. Ngoài việc giảm lượng muối trong khi nấu nướng, hạn chế dùng thêm muối hoặc nước chấm ở bàn ăn, cần cẩn thận với những loại thức ăn nhanh, những món ăn công nghiệp luôn có lượng muối khá cao.

Chất xơ trong rau củ quả giúp giảm độ mỡ máu và điều hòa huyết áp

Muối thường được đề cập trong chế độ ăn hàng ngày là muối ăn sodium chloride (NaCl). Tuy nhiên, có nhiều loại muối khác có cùng gốc sodium tồn tại trong các loại thức ăn, thức uống công nghiệp như: monosodium glutamate (bột ngọt), sodium citrate, sodium bicarbonate… cũng có tác hại tương tự NaCl khi dùng nhiều. Theo Drug Bulletin, FDA, cơ quan quản lý thuốc và thực phẩm Hoa Kỳ cho biết những loại nước ngọt có gas, các loại bia có hàm lượng Na còn cao hơn so với nhiều loại thực phẩm công nghiệp khác. Đừng quên các loại thuốc tiêu mặn, bột nở, bột nổi, loại bột làm sủi bọt cũng thuộc nhóm muối gốc Na.

Rau quả, ngũ cốc giúp giảm độ mỡ và điều hòa huyết áp

Nhiều nghiên cứu khoa học khác nhau đều cho thấy, chất xơ trong rau quả và những loại ngũ cốc thô như: gạo lức, bắp lức, các loại đậu có tác dụng chuyển hóa các chất béo và làm hạ huyết áp. Các chất xơ, nhất là chất xơ tan trong nước, có khả năng hút nước và trương nở lên đến 8-10 lần trọng lượng ban đầu, qua đó có thể kết dính và đào thải nhiều cặn bã và chất độc hại ra khỏi cơ thể. Đặc biệt, chất xơ cũng thu hút những acid mật do cơ thể sản sinh ra để tiêu hóa các chất béo và đào thải chúng ra ngoài theo đường ruột. Điều này buộc cơ thể huy động đến kho dự trữ cholesterol ở gan để tạo ra những acid mật mới dẫn đến hạ độ cholesterol. Những nghiên cứu của các bác sĩ Michael Murray, Joseph Pizzorno và Dean Ornish, những nhà khoa học về liệu pháp dinh dưỡng đối với bệnh tim mạch đều khẳng định chế độ ăn nhiều chất xơ giúp giảm mạnh các chứng CHA và ngăn chặn hiệu quả các cơn đau tim. Ngoài chất xơ và những vi chất khác, ăn nhiều rau quả giúp bảo đảm chế độ nhiều potasium (kali) và ít sodium, yếu tố vô cùng quan trọng việc ổn định huyết áp. Người ta cho rằng, nguyên nhân tỷ lệ CHA rất thấp (chỉ khoảng 1%) ở thời sơ khai và những người ăn chay là do họ ăn nhiều rau quả. Nhiều loại rau quả như: khoai tây, bơ, dưa hấu, đậu nành có lượng kali rất cao. Đặc biệt, chuối còn có tỷ lệ potassium/sodium cực cao (396/1). Do đó, chuối có tác dụng rất tốt trong việc hạ huyết áp và chống đột quỵ. Lượng potassium cao còn giúp bù trừ lại phần nào khuynh hướng ăn vào lượng muối nhiều hơn khuyến cáo.

Ăn nhiều cá, hải sản, giảm các loại thịt đỏ

Thịt và mỡ động vật, nhất là các loại thịt đỏ như: thịt heo, thịt bò và các loại sữa và trứng có hàm lượng mỡ bão hòa cao là nguồn gốc phát sinh ra các chứng xơ vữa. Do đó, các nhà khoa học khuyên nên chuyển dần chế độ ăn nhiều thịt sang ăn nhiều cá và đạm thực vật.

Hiệp hội Tim mạch Mỹ khuyên chỉ nên giới hạn khẩu phần chất béo trong khoảng 30% năng lượng ăn vào hàng ngày. Theo TS. Dean Ornish, một nhà tim mạch học nổi tiếng thế giới về phương pháp “đảo ngược bệnh tim mạch” bằng liệu pháp tự nhiên, những người bệnh tim không nên ăn quá 10% chất béo. Nên ăn chất béo có nguồn gốc thực vật, các loại dầu thực vật, dầu cá và một số hạt có chất béo như: hạt mè, hạt hướng dương, hạt hạnh nhân. Acid béo omega-3 trong cá và các loại hạt có tác dụng làm hạ cholesterol xấu, tăng lượng cholesterol tốt và giảm nguy cơ máu đông. Những loại hạt này còn có nhiều loại khoáng chất cần thiết để điều hòa huyết áp như: magie. Ngược lại, thịt và trứng có nhiều chất mỡ bão hòa làm gia tăng lượng cholesterol xấu (LDL), đồng thời làm giảm lượng cholesterol tốt (HDL) có khả năng làm sạch lòng mạch.

Các loại đậu, nhất là đậu nành và các sản phẩm từ đậu nành với nhiều chất xơ, chất khoáng và những chất chống oxy hóa là một nguồn chất đạm và chất béo lý tưởng cho phòng chống CHA.

Ngoài ra, ăn vài tép tỏi trong mỗi bữa ăn có tác dụng kiện tỳ, giải độc, tăng cường lưu thông khí huyết, hỗ trợ làm hạ huyết áp và cải thiện độ mỡ trong máu. Những người có khuynh hướng ăn nhiều thịt và mỡ động vật, thỉnh thoảng nên có chế độ ăn thanh lọc cơ thể. Có thể là nhịn ăn một buổi mỗi tuần và thay bằng uống nước trái cây. Theo BS. Frank Sacks, chuyên gia Dinh dưỡng Trường Đại học Y Harvard: “Chỉ cần không ăn thịt và những sản phẩm từ sữa vài lần mỗi tuần. Nếu mọi người đều làm được điều này, tỷ lệ bệnh tim mạch sẽ giảm đáng kể”.

Thường ăn canh mộc nhĩ, khổ qua cũng có tác dụng rất tốt để giải độc, cải thiện độ mỡ trong máu và làm hạ huyết áp. Mộc nhĩ đen hoặc trắng 12g, khổ qua (mướp đắng) 50g, đậu phụ 200g. Thêm gia vị vừa đủ, nấu canh ăn hàng ngày.

Ngoài ra, người CHA được khuyên không nên hút thuốc, uống rượu. Hút thuốc làm tăng nhịp tim, tăng huyết áp và làm giảm lượng oxy cần thiết đến các tế bào và các cơ quan. Đối với rượu, nhiều nghiên cứu gần đây đều cho thấy, mỗi ngày dùng khoảng 100g rượu vang đỏ sẽ có lợi cho hoạt động của hệ tim mạch.

Nói chung, trường hợp nghiêm trọng, người bệnh cần tìm đến những biện pháp cấp cứu của y học hiện đại. Tuy nhiên, việc điều trị căn cơ và tận gốc bệnh CHA phải dựa vào một lối sống lành mạnh gồm: chế độ ăn uống hợp lý, vận động đều đặn và thực hành thư giãn.

Lương y VÕ HÀ-suckhoedoisong

-->đọc tiếp...

Bệnh cơ tim dãn nở là gì

là một bệnh lý của cơ tim không rõ nguyên nhân, gặp ở hầu hết các nước trên thế giới. Lứa tuổi thường gặp nhất là trung niên và thanh niên. Hầu hết các bệnh nhân có độ tuổi từ 20-50. Tuy nhiên, đây là bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Các bệnh nhân thường tử vong do cơ tim giãn ra và giảm dần chức năng tâm thu và tâm trương dẫn đến suy tim ứ huyết nặng.

Khó tìm ra nguyên nhân gây bệnh

Cơ tim bị giãn.

Bệnh cơ tim giãn (BCTG) là bệnh lý của cơ tim không rõ nguyên nhân, đặc trưng bởi sự giãn ra của các buồng tim và giảm khả năng co bóp của cơ tâm thất trái và/hoặc phải, tăng thể tích tâm thu, tâm trương, cơ tâm thất thường bị mỏng đi. Bệnh có tỷ lệ mắc khoảng 6-8/100.000 người. Đây là một loại bệnh nặng, có tiên lượng xấu, tỷ lệ tử vong khá cao. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ tử vong của các bệnh nhân này sau 5 năm là 35% và lên đến 70% sau 10 năm theo dõi. Bệnh cơ tim được Wallace Brigden mô tả từ năm 1957 để chỉ các bệnh cơ tim không do thiếu máu cục bộ cơ tim. Đến năm 1980, WHO đã sử dụng thuật ngữ này để chỉ các bệnh cơ tim không rõ nguyên nhân. Bệnh cơ tim bao gồm bệnh cơ tim giãn, bệnh cơ tim phì đại và bệnh cơ tim hạn chế.

Các tổn thương cơ tim này do nhiều nguyên nhân không rõ ràng như yếu tố gia đình, yếu tố miễn dịch hay do virut. Những thay đổi về cấu trúc của cơ tim đã đưa đến những rối loạn huyết động như suy giảm nặng nề chức năng tâm thu và giãn tâm thất. Giảm cung lượng tim và thể tích nhát bóp. Giảm khả năng đáp ứng với gắng sức. Hở van hai lá và ba lá do giãn các buồng tâm thất.

Có thể đột tử vì những rối loạn nhịp tim

Theo những nghiên cứu thì đây là bệnh gặp nhiều hơn ở nam giới với tỷ lệ nam/nữ là 3/1. Các bệnh nhân thường tử vong do cơ tim giãn ra và giảm dần chức năng tâm thu và tâm trương dẫn đến suy tim ứ huyết nặng. Nguy hiểm nhất là có tới 50% bệnh nhân cơ tim giãn bị đột tử do rối loạn nhịp tim. Những phụ nữ bị bệnh cơ tim sau đẻ (bệnh cơ tim chu sản) thì thường có tiên lượng tốt hơn, có thể hồi phục chức năng tim hoàn toàn sau vài năm. Tiên lượng phụ thuộc vào việc phát hiện và điều trị bệnh sớm. Hiện nay, ghép tim là một giải pháp khá hiệu quả đối với những bệnh nhân bị BCTG có suy tim nặng không đáp ứng với điều trị nội khoa. Tuy nhiên, điều đó ở nước ta là một điều còn ở tương lai vì hiện tại chưa một trung tâm tim mạch nào có thể thực hiện được kỹ thuật này, mặt khác, nguồn tạng từ người cho chết não ở Việt Nam vẫn còn quá khan hiếm.

Cần phát hiện sớm những dấu hiệu bệnh để điều trị hiệu quả

Trong giai đoạn đầu của bệnh, việc giảm thể tích nhát bóp có thể được bù bằng cơ chế tăng nhịp tim để đảm bảo lưu lượng. Tuy nhiên lưu lượng tim không tăng khi gắng sức và gây ra triệu chứng khó thở. Có thể trong một thời gian dài các tâm thất bị giãn ra nhưng bệnh nhân không cảm thấy khó chịu gì. Đến giai đoạn sau, cả lưu lượng tim và thể tích nhát bóp đều giảm. Thể tích tâm thu và tâm trương của tâm thất tăng lên, giảm độ bão hoà ôxy máu tĩnh mạch và kết quả là làm tăng chênh lệch về ôxy giữa máu động mạch và máu tĩnh mạch. Tăng áp lực động mạch phổi và sức cản động mạch phổi từ từ do suy tim trái, giảm cung cấp máu thận, tăng tiết catecholamin và kích thích hệ thống renin-angiotensin -aldosterone do cung lượng tim thấp, do đó làm tăng sức cản ngoại biên lại càng làm cho cung lượng tim bị giảm đi nhiều hơn.

Các bệnh nhân bị BCTG thường có triệu chứng như khó thở, ho khan, đau ngực, phù chân, tiểu ít... Các bệnh nhân thường có triệu chứng suy tim nặng giai đoạn 3-4. Tuy nhiên, khoảng 10% các trường hợp phát hiện ra bệnh là do tình cờ chụp Xquang tim phổi thấy bóng tim to hơn bình thường. Khám bệnh nhân thấy có các triệu chứng ứ trệ tuần hoàn ngoại biên như gan to, tĩnh mạch cổ nổi, phù chân hay toàn thân. Các triệu chứng suy tim trái như có ran ẩm ở phổi, huyết áp hạ....

Điều trị BCTG cũng tương tự như các bệnh nhân bị suy tim do nguyên nhân khác. Cụ thể là ăn nhạt, dùng thuốc trợ tim, thuốc lợi tiểu, thuốc giãn mạch, các thuốc chống đông máu để phòng ngừa biến chứng tắc mạch. Các nghiên cứu gần đây cho thấy một số dụng cụ có hiệu quả trong điều trị bệnh cơ tim giãn như máy tạo nhịp phá rung tự động có thể cấy được vào trong cơ thể, tạo nhịp ba buồng tim...

BS. Nguyễn Lê Phương-suckhoedoisong

-->đọc tiếp...

Thế nào là huyết áp thấp?

Bố tôi to, khỏe, sinh hoạt điều độ. Gần đây ông thấy hay đau đầu và mệt, đi khám đo huyết áp thấy thấp. Vậy xin hỏi nguyên nhân? Người bệnh có huyết áp thấp cần phải làm gì?

Dương Thanh Dung(Tuyên Quang)

Huyết áp (HA) thấp hay gặp ở người gầy yếu nhưng không có nghĩa là người to béo không bị. Hầu hết mọi người đều quan tâm tới bệnh tăng huyết áp nên dễ bỏ qua bệnh huyết áp thấp. So với HA trung bình là 120/80mmHg thì người bị HA thấp có số HA tối đa thấp hơn 100mmHg. Phổ biến là thấp hơn 90/60mmHg. HA thấp có nguyên nhân do suy tuyến yên, tuyến giáp trạng, suy tuyến thượng thận... nhưng cũng có dạng HA thấp mạn tính không tìm thấy nguyên nhân hoặc do dùng thuốc điều trị các bệnh khác. Người bị HA thấp hay thấy mệt mỏi, buồn nôn, hoa mắt, chóng mặt nhất là khi thay đổi tư thế... Cách khắc phục là nên ăn đầy đủ các bữa, nhất là bữa sáng, ngủ đủ giấc, luyện tập thể dục thường xuyên, đều đặn phù hợp với tuổi tác và sức khỏe. Trường hợp bố bạn to khỏe nhưng huyết áp thấp cũng cần khám và kiểm tra về đường huyết, cholesterol, lipid máu xem có rối loạn thì cần điều trị kịp thời.

BS. Trần Vân Anh

-->đọc tiếp...

Làm gì khi bị tụt huyết áp?

Bên cạnh những biến chứng nguy hiểm do tăng huyết áp (HA) thì tụt HA cũng cần được đặc biệt quan tâm. Tăng hay giảm HA đột ngột đều được xem là những yếu tố không có lợi cho người bệnh tim mạch, người bệnh đái tháo đường, người cao tuổi... Vì vậy, cần có thái độ xử trí đúng đắn nếu người bệnh rơi vào tình trạng tụt HA. Vậy cần làm gì khi bị tụt HA?

HA tụt thường gặp ở những đối tượng nào?

Một người được xem là có HA bị tụt khi HA tâm thu dưới mức 90mmHg và HA tâm trương dưới 60mmHg. Tụt HA có thể gặp ở những người tăng HA đang được điều trị bằng thuốc, đặc biệt là người cao tuổi khi thay đổi tư thế từ nằm hoặc ngồi chuyển sang đứng (gọi là tụt HA tư thế). Tụt HA có thể gây nhiều triệu chứng như: xỉu, hoa mắt, chóng mặt, vã mồ hôi, mất ý thức một cách tạm thời...

Bệnh nhân mắc bệnh mạn tính như suy tim độ 3, 4 cũng thường có HA thấp do giảm cung lượng tim. Chảy máu gây thiếu máu cấp hoặc mạn cũng thường gây ra tụt HA. Giãn tĩnh mạch chi dưới có thể gây tụt HA do máu bị dồn ứ lại ở tĩnh mạch và trở về tim không đầy đủ.

Tụt HA còn gặp trong những trường hợp bệnh lý cấp tính khác như: nhiễm khuẩn nặng (sốc nhiễm khuẩn), sốc do sốt xuất huyết hay tiêu chảy mất nước. Vì vậy, trong mùa hè, nếu nhiệt độ cơ thể cao kèm theo HA tụt thì phải thận trọng xem bệnh nhân đó có bị sốt xuất huyết hay không? Nhất là khi bệnh sốt xuất huyết đang xảy ra thành dịch ở nhiều địa phương trong cả nước.

Cũng có một số người HA của họ luôn thấp hơn người bình thường, khi hoạt động thể lực mạnh hay thời tiết thay đổi đột ngột làm cho HA không thích ứng kịp, người bệnh có cảm giác mệt mỏi, khả năng lao động giảm sút.

Cần phải kịp thời xử trí tụt HA

Tụt HA tư thế có thể dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm như nhũn não, suy tim cấp. Người bệnh tăng HA đang điều trị bằng thuốc cần lưu ý có thể xảy ra biến chứng này nên rất cần đo HA ở tư thế đứng. Nếu HA tâm thu khi đứng thấp hơn khi ngồi từ 30 mmHg trở lên thì có nghĩa là bệnh nhân bị tụt HA khi đứng. Điều này đặc biệt lưu ý đối với những người có tuổi đang được điều trị bằng thuốc chống tăng HA nhưng hay than phiền rằng có cảm giác hoa mắt, chóng mặt khi đứng lên ngồi xuống.

Với những bệnh nhân bị sốt hay tiêu chảy, khi HA tụt xuống một cách đột ngột thì cần phải bù dịch theo đường tĩnh mạch với một lượng dịch tương đối nhanh và nhiều, sau đó người bệnh nên được vận chuyển ngay đến khoa cấp cứu của cơ sở y tế gần nhất để điều trị và chăm sóc tích cực hơn, đề phòng những biến chứng nặng có thể xảy ra. Với những bệnh nhân bị tụt HA tư thế thì cần đặt bệnh nhân nằm trên giường, đầu hơi thấp, nâng cao 2 chân và truyền dịch nếu cần thiết.

Các trường hợp bệnh mạn tính dẫn đến tụt HA thì phải điều trị theo những bệnh mạn tính là nguyên nhân gây tụt. Bệnh nhân suy tim có HA thấp cần phải được điều trị bằng các thuốc trợ tim, lợi tiểu và ức chế men chuyển liều thấp nhằm tăng khả năng co bóp của cơ tim, tăng cung lượng tim, giảm tình trạng ứ trệ tuần hoàn ngoại biên để HA có thể tăng lên. Một số trường hợp phải sử dụng các thuốc vận mạch bằng đường tĩnh mạch nhằm duy trì cung lượng tuần hoàn trong cơ thể, nhằm nâng HA, bảo đảm đủ điều kiện cho thận hoạt động, tránh suy thận kéo dài.

Giãn tĩnh mạch chi dưới, một nguyên nhân dẫn đến tụt HA cũng cần điều trị triệt để.

Phòng ngừa tụt HA

Phòng bệnh mùa hè dễ mắc như tiêu chảy, sốt xuất huyết. Khi mắc bệnh cần phải đến ngay cơ sở y tế khám và điều trị để tránh những biến chứng có thể xảy ra, trong đó tụt HA luôn luôn đồng nghĩa với tiên lượng nặng của bệnh.

Người bệnh sốt kéo dài từ 10 ngày trở lên, nhất thiết phải đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám và điều trị, tránh bỏ sót những bệnh nhiễm khuẩn nặng như: nhiễm khuẩn đường mật, áp - xe phổi, viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn mà khi tụt HA có nghĩa là bệnh đã chuyển sang giai đoạn nặng (sốc nhiễm khuẩn). Ở giai đoạn này, mặc dù điều trị rất vất vả và tốn kém nhưng nguy cơ tử vong lại rất cao.

Người bệnh tăng HA đang được điều trị bằng thuốc, cần thông báo ngay cho bác sĩ điều trị những dấu hiệu bất thường của mình khi thay đổi tư thế, để được phát hiện kịp thời triệu chứng tụt HA tư thế. Bác sĩ sẽ điều chỉnh lại thuốc cũng như liều lượng thuốc đang dùng, đồng thời sẽ đưa ra những lời khuyên phù hợp cho bệnh nhân.

Một số người HA trong giới hạn thấp của bình thường (HA 90/60 mmHg) hay than phiền rằng họ làm việc nhanh mệt mỏi, hay buồn ngủ. Những người này có thể uống một số loại trà sâm hàng ngày vào buổi sáng sẽ giúp HA ổn định hơn trong ngày. Tuy nhiên, nên đo lại HA sau 2 - 3 tuần vì HA có thể tăng sau một thời gian dài dùng sâm.

TS. Mạnh Cường

-->đọc tiếp...

Biến chứng của tăng huyết áp kịch phát

Tôi 67 tuổi, vừa bị tăng huyết áp kịch phát. Xin hỏi bác sĩ bệnh có biến chứng nguy hiểm nào không?

Trần Văn Đông (Hà Tĩnh)

Tăng huyết áp kịch phát dẫn đến phình tách động mạch chủ.

Biến chứng thường gặp nhất của tăng huyết áp kịch phát (THAKP) là suy tim trái cấp tính (cả thất trái và nhĩ trái, làm cho bệnh nhân đồng thời xuất hiện phù phổi cấp. THAKP có thể dẫn đến vỡ mạch máu não gây ra những dấu hiệu thần kinh khu trú như liệt nửa người, liệt nửa mặt và/hoặc liệt cơ vùng hầu họng làm cho người bệnh khó nói, khó nuốt. Nặng hơn, bệnh nhân có thể bị hôn mê ngay trong những giờ đầu, dẫn đến tàn phế hoặc tử vong. THAKP có thể dẫn đến tách thành động mạch chủ. Lớp áo trong và giữa của động mạch chủ của những người bị THA thường bị xơ vữa, khi áp lực lên thành động mạch tăng lên đột ngột do huyết áp tăng có thể làm nứt và vỡ lớp áo trong và giữa của thành động mạch chủ. Từ đó máu sẽ chảy vào các khe nứt gây phình và tách động mạch chủ. THAKP là một trong những nguyên nhân dẫn đến suy thận cấp. Mù vĩnh viễn cũng là một hậu quả do THAKP gây ra, đó là tình trạng xuất huyết nặng ở đáy mắt và vỡ động mạch trung tâm võng mạc khi huyết áp tăng quá cao và đột ngột. Tất cả các biến chứng của THAKP đều đặc biệt nguy hiểm vì thế người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ chỉ định điều trị của bác sĩ và tái khám định kỳ, nếu thấy có dấu hiệu nào khác thường cần phải đến ngay cơ sở y tế.

TS. Tạ Mạnh Cường

-->đọc tiếp...

Bệnh đái tháo đường và chế độ luyện tập

Nguy cơ biến chứng tim mạch ở những bệnh nhân đái tháo đường là rất cao nhưng luyện tập thể thao có thể hạn chế tốt những biến chứng này vì hạn chế được tăng huyết áp, giảm được cholesterol có hại, cải thiện chức năng tim mạch của người bệnh như làm giảm nhịp tim lúc nghỉ, làm tăng khả năng co bóp tống máu của cơ tim, duy trì sự dẻo dai của cơ xương khớp. Tuy nhiên bệnh nhân cũng gặp phải những nguy hiểm nếu tập luyện quá mức.

Lợi ích và nguy cơ khi tập luyện

Người bệnh đái tháo đường cần luyện tập phù hợp với sức khỏe.

Tập luyện thường xuyên làm gia tăng nồng độ HDL (loại cholesterol tốt), gia tăng sự tiêu hao năng lượng, giúp giảm trọng lượng cơ thể ở bệnh nhân béo phì. Quá trình tập luyện còn giúp người ta tăng sự hưng phấn, giảm được áp lực bệnh tật và công việc, hạn chế tình trạng stress. Tập thể dục đều đặn còn có tác dụng cao hơn đối với người có chế độ ăn với lượng calo vừa phải, nhưng sẽ ít hoặc không có tác dụng nếu bệnh nhân áp dụng chế độ ăn kiêng với lượng calo thấp (khoảng 600- 800kcal/ngày). Hoạt động thể lực đều đặn ở người bệnh đái tháo đường có thể giảm nồng độ đường máu cả trong và sau khi tập luyện. Người ta thấy rằng nếu tập đều đặn có thể cải thiện mức cân bằng lượng đường trong máu một thời gian dài và kiểm soát mức đường hằng ngày. Tập luyện còn giúp cơ thể tăng độ nhạy với insulin máu, do vậy nhu cầu insulin bổ sung hằng ngày có thể được giảm đi. Đây là tác dụng rất quan trọng với bệnh nhân đái tháo đường týp 2, vì tình trạng giảm độ nhạy với insulin là nguyên nhân chính gây tăng đường huyết ở người bệnh.

Tuy nhiên, nếu tập luyện quá mức không phù hợp với sức khỏe sẽ dẫn đến những hậu quả nguy hiểm. Đó là cơn hạ đường huyết có thể xuất hiện ngay trong lúc tập hoặc sau khi kết thúc bài tập. Thậm chí ở một số bệnh nhân đái tháo đường týp 1, nguy cơ này có thể xảy ra muộn, sau thời điểm tập là 6 - 14 giờ, thậm chí là 24 giờ nếu cường độ tập nặng và lâu. Ngược lại, một số bệnh nhân lại bị tăng đường huyết sau khi tập vài giờ, bệnh nhân đái tháo đường týp 1 có hiện tượng này sẽ bị rơi vào tình trạng nhiễm toan ceton. Triệu chứng thường gặp nhất là hạ đường huyết xảy ra ở bệnh nhân đang điều trị insulin hoặc đang dùng thuốc hạ đường huyết. Một số bệnh nhân lại do ăn kiêng quá mức làm cho cơ thể không đủ năng lượng hoạt động hoặc do tự ý tăng liều insulin mà không theo sự chỉ dẫn của thầy thuốc. Lúc này người bệnh sẽ có các biểu hiện như đói, run tay chân, vã mồ hôi, thậm chí hôn mê...

Các cơn đau thắt ngực, loạn nhịp tim thậm chí là nhồi máu cơ tim cũng có thể xuất hiện. Bên cạnh đó, các biến chứng khác cũng có thể trầm trọng thêm như gây xuất huyết đáy mắt hoặc làm bong võng mạc ở những người đã có biến chứng đáy mắt giai đoạn 3. Sự tiêu hao năng lượng trong luyện tập làm mất thêm chất đạm qua nước tiểu và làm trầm trọng bệnh lý thận do đái tháo đường gây ra. Đối với những người bị thoái hóa khớp, việc tập luyện quá mức có thể làm tổn thương khớp.

Kiểm soát bệnh chặt chẽ và lựa chọn mức độ luyện tập phù hợp

Những nguy cơ xảy ra là do người bệnh tập luyện quá mức sức khỏe của mình, trong số đó có người còn dùng quá liều thuốc hạ đường huyết hay ăn uống kiêng khem quá mức, dẫn đến cơ thể bị mất sức khi tập luyện. Một số người lại vận dụng một cách quá máy móc các bài tập, không kể lúc khỏe, lúc mệt. Do vậy bài tập phù hợp nhất cho người đái tháo đường là đi bộ hằng ngày, vào buổi sáng và chiều mát, mỗi lần đi khoảng 30 phút. Người bệnh phải chọn giày vải mềm. Trong khi tập luyện nếu thấy dấu hiệu hoa mắt chóng mặt cần ngừng tập ngay lập tức, đặc biệt chú ý đối với người già, người có các bệnh mạn tính đi kèm khác. Hằng ngày nên đo đường huyết để có sự điều trị và tập luyện phù hợp. Những người mới mắc bệnh hay bệnh được kiểm soát tốt cũng không nên tham gia những môn thể thao đòi hỏi nhiều sức như đá bóng, chạy việt dã, tập tạ... Bên cạnh tập luyện, người bệnh phải có một chế độ dinh dưỡng phù hợp với bệnh của mình.

BS. Hoàng Minh Quang

-->đọc tiếp...

Ai nên đặt stent?

Xin bác sĩ cho biết, đặt stent động mạch được áp dụng cho những trường hợp nào? Tỷ lệ thành công của phương pháp này là bao nhiêu?

Trần Thanh Sơn (Quảng Ngãi)

Đặt sten động mạch.

Stent là một ống lưới thép mỏng, được đặt vào trong lòng động mạch thật nhẹ nhàng cho người bệnh nhằm tạo ra một giá đỡ để lòng mạch, vốn chít hẹp do xơ vữa, được thông thoáng trở lại. Đặt stent động mạch không còn là kỹ thuật mới mẻ và phức tạp. Stent được đưa vào mạch máu bằng nội soi. Từ một lỗ nhỏ được trích từ háng, bác sĩ xịt thuốc tê qua đó để thuốc chạy theo mạch máu tới chỗ bị tắc. Thiết bị nội soi có gắn quả bóng cũng được đưa vào động mạch qua đường này, khi đến vị trí tắc thì bơm cho bóng phồng lên làm dẹt mảng xơ vữa, khiến lòng mạch rộng ra cho máu lưu thông, sau đó đặt stent. Phương pháp này cho hiệu quả điều trị cao. Vết chích rất nhỏ nên người bệnh có thể nhanh chóng đi lại bình thường. Hiện nay, 80% các trường hợp tắc động mạch được chỉ định đặt stent và 20% còn lại phải mổ mở. Khoảng 99,5% các ca đặt stent thành công.

BS. Trần Vân Anh-skds

-->đọc tiếp...

Giải pháp giảm nỗi lo bệnh tim mạch cho nữ giới

Ở Việt Nam, theo thống kê của Bộ Y tế tại các bệnh viện trên cả nước trong những năm gần đây cho thấy, tỷ lệ mắc và tỷ lệ tử vong của các bệnh tim mạch khá cao và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở phụ nữ.

Nguy cơ bệnh tim mạch ngày càng tăng

Gắn liền với sự phát triển của nền kinh tế - xã hội, vai trò của nữ giới cũng được phát huy, là tiền đề cho nhiều yếu tố bệnh tật phát triển do liên quan nhiều đến tính chất stress trong công việc, ít có thời gian cho vận động, thể dục - thể thao, kết hợp với lối sống thì có nhiều yếu tố nguy cơ như: ăn quá nhiều thức ăn nhanh, dư thừa năng lượng, ăn nhiều bột đường, chất béo, mỡ động vật, thức uống có ga, lạm dụng rượu bia, thuốc lá… Kết hợp với yếu tố sinh lý của cơ thể, nữ giới ngày càng đi dần về trạng thái thay đổi nội tiết do sinh sản, rồi nội tiết giảm dần khi tiền mãn kinh và mãn kinh, tạo điều kiện cho bệnh lý tim mạch phát triển như: tăng huyết áp, xơ mỡ động mạch, bệnh lý mạch vành, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, suy tim… Để có giải pháp tốt cho việc phòng bệnh tim mạch kể trên, thì các nhà khoa học đã chứng minh và khẳng định rằng, bệnh tim mạch ngày nay có nhiều yếu tố liên quan mật thiết như: rối loạn chuyển hóa lipid máu, thừa cân hay béo phì, đái tháo đường, stress, ít vận động, ăn nhiều chất béo, nhiều muối - đường, rượu bia, thuốc lá… Cho nên, muốn phòng bệnh tim mạch một cách có hiệu quả cần một số giải pháp sau:

Tránh thừa cân hay béo phì bằng dinh dưỡng

Qua nhiều công trình nghiên cứu, các nhà khoa học đã thấy rằng, tình trạng thừa cân hay béo phì có liên quan mật thiết đến bệnh lý tim mạch… Vì vậy, việc phòng chống thừa cân béo phì qua cân bằng chế độ ăn uống là việc làm hết sức cần thiết, cần duy trì chỉ số BMI từ 18,7 - 23,8. Vì hiện tượng thừa cân hay béo phì là nguy cơ trực tiếp đối với sự tăng cholesterol, là quá trình tích lũy mỡ dưới da ở vùng bụng, mông, hông và tăng lượng triglycerid, khiến cho tim phải làm việc nhiều hơn để nuôi cơ thể, lâu ngày dẫn đến tim sẽ suy yếu. Cần duy trì chế độ ăn hợp lý, đủ no, đủ chất, thức ăn đa dạng, hạn chế ăn mặn, nên ăn muối có trong thức ăn hàng ngày, khoảng 1g muối mỗi ngày và không nên vượt quá 6g/ngày.

Nên chọn cho mình một phương pháp luyện tập cho phù hợp về sức khỏe.

Tăng cường ăn các thức ăn có chứa nhiều vitamin E, C, A, B6, B12, acid folic và acid béo không no omega-3, để bảo vệ thành mạch máu trước nguy cơ hình thành các mảng xơ vữa. Acid béo không no omega-3 có trong cá, đặc biệt là các loại cá biển như: cá hồi, cá thu. Tăng cường ăn các thức ăn có chứa nhiều các nguyên tố vi lượng như: kẽm, kali trong cam - chuối. Nên ăn những chất béo thay mỡ động vật cấu tạo chủ yếu là thành phần acid béo chưa bão hòa, có nhiều trong các loại dầu ô liu, dầu vừng, lạc, hướng dương. Ăn nhiều rau quả hoặc sản phẩm có nhiều chất xơ. Sử dụng đậu nành có trong đậu tương vì có vi chất tương tự như hormone estrogen, có vai trò duy trì ổn định cholesterol trong máu.

Không ăn hoặc ăn ít thịt mỡ, da động vật và hạn chế các đồ ăn có chứa nhiều cholesterol như: trứng gia cầm, tim, gan động vật, bơ, kem, sôcôla. Tránh hoặc giảm mỡ trong chế độ ăn sẽ giúp ta giảm được đáng kể hàm lượng cholesterol trong máu, vì trong cholesterol có lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) có tác dụng làm tích tụ các cục xơ vữa ở thành mạch máu, dẫn đến xơ vữa thành mạch, phát sinh cao huyết áp, nhồi máu cơ tim…

Hạn chế rượu bia và không thuốc lá

Ngày nay, các nhà khoa học đã nghiên cứu và thấy rằng nếu ta uống nhiều rượu thì có hại cho sức khỏe, làm cho tim đập nhanh hơn, có thể dẫn đến thiếu máu cơ tim, loạn nhịp tim, nặng hơn là nhồi máu cơ tim, rất nguy hiểm đến tính mạng. Ở bệnh nhân cao huyết áp, rất dễ dẫn đến tai biến mạch máu não, liệt nửa người, nặng hơn là hôn mê và tử vong…

Đối với thuốc lá, làm tăng nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành, bệnh mạch máu ngoại vi, tăng huyết áp, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, vì chất nicotin trong thuốc lá làm mạch máu co hẹp, cản trở sự lưu thông của máu, làm huyết áp tăng. Nicotin làm giảm oxy trong máu, và tăng các yếu tố làm đông máu, hậu quả là các bệnh tim mạch, tai biến mạch máu não dễ dàng xảy ra. Vì vậy, không nên uống rượu – bia hay hút thuốc lá hoặc đang hút thì nên ngừng trước khi quá muộn.

Phòng chống stress trong cuộc sống

Trong sự phát triển bệnh lý tim mạch, stress cũng có vai trò cực kỳ quan trọng, trong trạng thái stress, huyết áp và nhịp tim tăng cao, làm tăng gánh nặng cho tim, tăng huyết áp động mạch, tăng ảnh hưởng lên thành phần hóa học của máu, làm tăng hàm lượng cholesterol thúc đẩy phát triển xơ vữa động mạch. Cho nên, trong cuộc đời mỗi chúng ta, có lúc phải đối diện với các tình huống hết sức khó khăn, thậm chí xung đột, cần tránh bằng nhiều giải pháp như: kế hoạch hóa trong công tác, cũng như thư giãn, giải trí, khi tính chất công việc căng thẳng, đây cũng là biện pháp giúp ta thoát khỏi cơn stress. Nên đi tham quan - nghỉ mát, thay đổi không khí, đầu óc tinh thần thoải mái sẽ đem lại rất hiệu quả trong công việc, từ đó cũng tránh những tác hại của stress và ảnh hưởng đối với hệ tim mạch.

Vận động bằng thể dục - thể thao

Về vận động thể lực, trước hết nên chọn cho mình một phương pháp luyện tập cho phù hợp về sức khỏe, điều kiện về thời gian lẫn kinh tế, hàng ngày nên vận động như: đi bộ, chạy bộ, đạp xe, bơi lội, đánh cầu lông hay tennis… Tùy theo khả năng, ít nhất 30 phút đều đặn mỗi ngày vận động cơ bắp, các nhà nghiên cứu thấy rằng sẽ xúc tác insulin chuyển hóa được lượng đường ở ngoại vi, giảm tính đề kháng của insulin, giúp hạn chế bệnh đái tháo đường. Vận động giúp ta kiểm soát được cân nặng của cơ thể, đặc biệt làm giảm cholesterol và triglycerid trong máu, tập thể dục làm máu huyết lưu thông tốt, tăng sức chịu đựng của cơ thể, loại bỏ các năng lượng dư thừa, tăng cường hô hấp, kiểm soát nhịp tim, tinh thần thư giãn...

Tầm soát phát hiện bệnh giai đoạn sớm nhất

Kiểm tra sức khỏe theo định kỳ, là giải pháp tốt nhất để phát hiện bệnh sớm nhất, bằng khám sức khỏe tổng quát, ít nhất 6 tháng một lần, nên kiểm tra tim mạch, đo mạch huyết áp, đo điện tim, xét nghiệm đường, mỡ trong máu…

Tóm lại, bệnh tim mạch được xem là bệnh gây tử vong hàng đầu của thế kỷ 21, bệnh có tính xã hội, do đó những kiến thức cơ bản về bệnh cần được phổ cập để mọi người đều biết, đặc biệt là nữ giới, nhằm giúp mỗi chúng ta có thể phòng bệnh hoặc phát hiện bệnh được sớm và điều trị kịp thời, sẽ tránh được nhiều biến chứng nghiêm trọng.

BS. CKI. Trần Quốc Long

-->đọc tiếp...

Bịnh hồng ban nút có liên quan gì đến cơn nhịp tim nhanh

Bịnh hồng ban nút có liên quan gì đến cơn nhịp tim nhanh hiện nay ở đâu điều trị được cùng lúc 2 bịnh này.

Trả lời:

Hồng ban nút là một bệnh lý tự miễn, gây ảnh hưởng nhiều cơ quan trong cơ thể như da, xương, khớp, thận… nhưng ít khi gây ảnh hưởng đến tim. Tuy nhiên, trong giai đoạn viêm cấp bạn cũng có thể có tăng nhịp tim. Bạn nên khám và điều trị ban đầu ở bác sĩ gia đình của bạn hoặc một bác sĩ nội khoa. Bác sĩ khám bạn sẽ gửi đến bạn khám chuyên khoa khi cần thiết. Bạn cũng có thể đến khám thêm tại các phòng khám tim mạch để tìm nguyên nhân của nhịp tim nhanh.

Benhtimmach.com

-->đọc tiếp...

Bệnh của em như vậy có nguy hiểm không ?

Em được bác sĩ chẩn đoán bệnh Ngoại Tâm thu thất lẻ tẻ. Em 38 tuổi, cao 1m7, nặng: 74 kg Hiện nay Huyết áp: 120/80, mạch 66l/1phút. Mỡ trong máu cao, đang ở mục 206 so với mức bình thường là: 35 - 160 và em đang điều trị mỡ trong máu. Bệnh của em như vậy có nguy hiểm không cách thức điều trị và phòng ngừa lâu dài như thế nào. Mong bác sĩ cho em lời khuyên. Em chân thành cảm ơn.

Trả lời:

Trước mắt bệnh em không nguy hiểm nhưng về lâu về dài nếu không kiểm soát tốt sẽ có thể có nhiều biến chứng. Em nên đến khám tại các phòng khám chuyên khoa tim mạch để được tư vấn chi tiết.

Benhtimmach.com

-->đọc tiếp...

Bệnh rối loạn lipid máu

Tôi 53 tuổi bị mỡ trong máu cao, điều trị nhiều năm không giảm, 2 năm nay lại thêm chứng thiếu máu cơ tim. đã nằm viện 3 lần. Xin bác sĩ cho biết các triệu chứng của bệnh này để liên hệ các triệu chứng đang có, từ thiếu máu qua nhồi máu có nhanh không người ta nói bệnh này không được làm nặng, không được lo âu, không được leo cầu thang - nhưng cả 3 yếu tô trên đều có trong tôi. Tôi đã áp dụng phương pháp đi bộ nhiều năm không ,nhưng mỡ không xuống, tôi chơi cầu lông thì mỡ có giảm, nhưng không biết có ảnh hưởng đến bệnh tim không.

Trả lời:

1- Trường hợp mỡ trong máu cao, thuật ngữ chuyên ngành gọi là rối loạn lipid máu, phải điều trị đúng thuốc, đúng liều và lâu dài bệnh mới đỡ. Mặt khác thuốc chỉ có hiệu quả khi chị dùng thuốc liên tục nên một khi ngưng điều trị bệnh sẽ trở lại ngay. Do đó phải uống thuốc lâu dài, "càng lâu càng tốt". Các biện pháp điều trị không dùng thuốc như ăn kiêng và tập luyện chỉ có giá trị hỗ trợ chứ không thay thế được thuốc.

Bệnh tim thiếu máu cục bộ, bệnh mạch vành, suy mạch vành, thiểu năng vành là những thuật ngữ khác nhau dùng để chỉ một nhóm bệnh cảnh gây ra do nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng có chung cơ chế sinh lý bệnh học là tình trạng mất cân bằng giữa cung và cầu oxy cho cơ tim (oxy cung cấp cho cơ tim không đủ so với nhu cầu của cơ tim). Do đó không nên làm việc gắng sức quá mức vì trong trường hợp gắng sức quá mức nhu cầu oxy của cơ tim sẽ tăng cao vượt quá mức cung cấp của các động mạch vành (là những động mạch nuôi tim) gây ra triệu chứng đau ngực. Những bệnh cảnh có thể gặp trong bệnh mạch vành là:

1. Không triệu chứng đau ngực nhưng có biểu hiện thiếu máu cục bộ trên các xét nghiệm cận lâm sàng như điện tâm đồ, siêu âm tim, xạ hình tim.

2. Có triệu chứng đau ngực với các đặc điểm điển hình trong đa số các trường hợp là:

- Đau vùng giữa ngực, sau xương ức, thường gặp hơn là đau bên trái ngực như nhiều người lầm tưởng (vì nghĩ rằng tim nằm bên trái nên đau do tim phải đau bên ngực trái).

- Tính chất đau thắt, đè nặng, đau ran thường gặp hơn là đau nhói.

- Có thể lan ra phía tay trái hoặc cả hai cánh tay, lên cổ và vùng hàm dưới.

- Đau thường có cường độ nặng tới mức bệnh nhân đang làm việc gì cũng phải ngưng lại.

- Thời gian đau từ vài phút đến tối đa 15 phút.

- Thường xảy ra khi gắng sức và giảm nhanh khi nghỉ hoặc, ở bệnh nhân đã có chẩn đoán và đang được điều trị, ngậm một viên Nitroglycerin dưới lưỡi.

3. Có triệu chứng suy tim: khó thở khi gắng sức, khó thở khi nằm đầu thấp, khó thở kịch phát về đêm.

Tập luyện thể lực rất có lợi. Trong bệnh mỡ máu cao tập luyện thể lực sẽ giúp hạ lượng mỡ trong máu. Trong bệnh mạch vành tập luyện thể lực sẽ giúp phát triển hệ tuần hoàn bàng hệ và thích nghi với bệnh lý nên cũng cải thiện được triệu chứng và khả năng gắng sức của chị. Tuy nhiên trong bệnh mạch vành không nên gắng sức quá mức vì có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim cấp. Do đó khi chơi cầu lông thấy mệt nhiều hoặc xuất hiện cơn đau ngực thì không nên cố gắng chơi thêm mà phải nghĩ ngay.

Benhtimmach.com

-->đọc tiếp...