Giải pháp giảm nỗi lo bệnh tim mạch cho nữ giới

Ở Việt Nam, theo thống kê của Bộ Y tế tại các bệnh viện trên cả nước trong những năm gần đây cho thấy, tỷ lệ mắc và tỷ lệ tử vong của các bệnh tim mạch khá cao và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở phụ nữ.

Nguy cơ bệnh tim mạch ngày càng tăng

Gắn liền với sự phát triển của nền kinh tế - xã hội, vai trò của nữ giới cũng được phát huy, là tiền đề cho nhiều yếu tố bệnh tật phát triển do liên quan nhiều đến tính chất stress trong công việc, ít có thời gian cho vận động, thể dục - thể thao, kết hợp với lối sống thì có nhiều yếu tố nguy cơ như: ăn quá nhiều thức ăn nhanh, dư thừa năng lượng, ăn nhiều bột đường, chất béo, mỡ động vật, thức uống có ga, lạm dụng rượu bia, thuốc lá… Kết hợp với yếu tố sinh lý của cơ thể, nữ giới ngày càng đi dần về trạng thái thay đổi nội tiết do sinh sản, rồi nội tiết giảm dần khi tiền mãn kinh và mãn kinh, tạo điều kiện cho bệnh lý tim mạch phát triển như: tăng huyết áp, xơ mỡ động mạch, bệnh lý mạch vành, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, suy tim… Để có giải pháp tốt cho việc phòng bệnh tim mạch kể trên, thì các nhà khoa học đã chứng minh và khẳng định rằng, bệnh tim mạch ngày nay có nhiều yếu tố liên quan mật thiết như: rối loạn chuyển hóa lipid máu, thừa cân hay béo phì, đái tháo đường, stress, ít vận động, ăn nhiều chất béo, nhiều muối - đường, rượu bia, thuốc lá… Cho nên, muốn phòng bệnh tim mạch một cách có hiệu quả cần một số giải pháp sau:

Tránh thừa cân hay béo phì bằng dinh dưỡng

Qua nhiều công trình nghiên cứu, các nhà khoa học đã thấy rằng, tình trạng thừa cân hay béo phì có liên quan mật thiết đến bệnh lý tim mạch… Vì vậy, việc phòng chống thừa cân béo phì qua cân bằng chế độ ăn uống là việc làm hết sức cần thiết, cần duy trì chỉ số BMI từ 18,7 - 23,8. Vì hiện tượng thừa cân hay béo phì là nguy cơ trực tiếp đối với sự tăng cholesterol, là quá trình tích lũy mỡ dưới da ở vùng bụng, mông, hông và tăng lượng triglycerid, khiến cho tim phải làm việc nhiều hơn để nuôi cơ thể, lâu ngày dẫn đến tim sẽ suy yếu. Cần duy trì chế độ ăn hợp lý, đủ no, đủ chất, thức ăn đa dạng, hạn chế ăn mặn, nên ăn muối có trong thức ăn hàng ngày, khoảng 1g muối mỗi ngày và không nên vượt quá 6g/ngày.

Nên chọn cho mình một phương pháp luyện tập cho phù hợp về sức khỏe.

Tăng cường ăn các thức ăn có chứa nhiều vitamin E, C, A, B6, B12, acid folic và acid béo không no omega-3, để bảo vệ thành mạch máu trước nguy cơ hình thành các mảng xơ vữa. Acid béo không no omega-3 có trong cá, đặc biệt là các loại cá biển như: cá hồi, cá thu. Tăng cường ăn các thức ăn có chứa nhiều các nguyên tố vi lượng như: kẽm, kali trong cam - chuối. Nên ăn những chất béo thay mỡ động vật cấu tạo chủ yếu là thành phần acid béo chưa bão hòa, có nhiều trong các loại dầu ô liu, dầu vừng, lạc, hướng dương. Ăn nhiều rau quả hoặc sản phẩm có nhiều chất xơ. Sử dụng đậu nành có trong đậu tương vì có vi chất tương tự như hormone estrogen, có vai trò duy trì ổn định cholesterol trong máu.

Không ăn hoặc ăn ít thịt mỡ, da động vật và hạn chế các đồ ăn có chứa nhiều cholesterol như: trứng gia cầm, tim, gan động vật, bơ, kem, sôcôla. Tránh hoặc giảm mỡ trong chế độ ăn sẽ giúp ta giảm được đáng kể hàm lượng cholesterol trong máu, vì trong cholesterol có lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) có tác dụng làm tích tụ các cục xơ vữa ở thành mạch máu, dẫn đến xơ vữa thành mạch, phát sinh cao huyết áp, nhồi máu cơ tim…

Hạn chế rượu bia và không thuốc lá

Ngày nay, các nhà khoa học đã nghiên cứu và thấy rằng nếu ta uống nhiều rượu thì có hại cho sức khỏe, làm cho tim đập nhanh hơn, có thể dẫn đến thiếu máu cơ tim, loạn nhịp tim, nặng hơn là nhồi máu cơ tim, rất nguy hiểm đến tính mạng. Ở bệnh nhân cao huyết áp, rất dễ dẫn đến tai biến mạch máu não, liệt nửa người, nặng hơn là hôn mê và tử vong…

Đối với thuốc lá, làm tăng nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành, bệnh mạch máu ngoại vi, tăng huyết áp, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, vì chất nicotin trong thuốc lá làm mạch máu co hẹp, cản trở sự lưu thông của máu, làm huyết áp tăng. Nicotin làm giảm oxy trong máu, và tăng các yếu tố làm đông máu, hậu quả là các bệnh tim mạch, tai biến mạch máu não dễ dàng xảy ra. Vì vậy, không nên uống rượu – bia hay hút thuốc lá hoặc đang hút thì nên ngừng trước khi quá muộn.

Phòng chống stress trong cuộc sống

Trong sự phát triển bệnh lý tim mạch, stress cũng có vai trò cực kỳ quan trọng, trong trạng thái stress, huyết áp và nhịp tim tăng cao, làm tăng gánh nặng cho tim, tăng huyết áp động mạch, tăng ảnh hưởng lên thành phần hóa học của máu, làm tăng hàm lượng cholesterol thúc đẩy phát triển xơ vữa động mạch. Cho nên, trong cuộc đời mỗi chúng ta, có lúc phải đối diện với các tình huống hết sức khó khăn, thậm chí xung đột, cần tránh bằng nhiều giải pháp như: kế hoạch hóa trong công tác, cũng như thư giãn, giải trí, khi tính chất công việc căng thẳng, đây cũng là biện pháp giúp ta thoát khỏi cơn stress. Nên đi tham quan - nghỉ mát, thay đổi không khí, đầu óc tinh thần thoải mái sẽ đem lại rất hiệu quả trong công việc, từ đó cũng tránh những tác hại của stress và ảnh hưởng đối với hệ tim mạch.

Vận động bằng thể dục - thể thao

Về vận động thể lực, trước hết nên chọn cho mình một phương pháp luyện tập cho phù hợp về sức khỏe, điều kiện về thời gian lẫn kinh tế, hàng ngày nên vận động như: đi bộ, chạy bộ, đạp xe, bơi lội, đánh cầu lông hay tennis… Tùy theo khả năng, ít nhất 30 phút đều đặn mỗi ngày vận động cơ bắp, các nhà nghiên cứu thấy rằng sẽ xúc tác insulin chuyển hóa được lượng đường ở ngoại vi, giảm tính đề kháng của insulin, giúp hạn chế bệnh đái tháo đường. Vận động giúp ta kiểm soát được cân nặng của cơ thể, đặc biệt làm giảm cholesterol và triglycerid trong máu, tập thể dục làm máu huyết lưu thông tốt, tăng sức chịu đựng của cơ thể, loại bỏ các năng lượng dư thừa, tăng cường hô hấp, kiểm soát nhịp tim, tinh thần thư giãn...

Tầm soát phát hiện bệnh giai đoạn sớm nhất

Kiểm tra sức khỏe theo định kỳ, là giải pháp tốt nhất để phát hiện bệnh sớm nhất, bằng khám sức khỏe tổng quát, ít nhất 6 tháng một lần, nên kiểm tra tim mạch, đo mạch huyết áp, đo điện tim, xét nghiệm đường, mỡ trong máu…

Tóm lại, bệnh tim mạch được xem là bệnh gây tử vong hàng đầu của thế kỷ 21, bệnh có tính xã hội, do đó những kiến thức cơ bản về bệnh cần được phổ cập để mọi người đều biết, đặc biệt là nữ giới, nhằm giúp mỗi chúng ta có thể phòng bệnh hoặc phát hiện bệnh được sớm và điều trị kịp thời, sẽ tránh được nhiều biến chứng nghiêm trọng.

BS. CKI. Trần Quốc Long