Để tránh bệnh tim mạch

Bệnh tim mạch và đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong cao nhất trên thế giới, hằng năm gây tử vong 17,5 triệu người, trong đó 80% ở các nước có thu nhập thấp hoặc trung bình.

Chính vì vậy, Ngày thế giới phòng chống bệnh tim mạch (30-9) năm nay, tổ chức Liên đoàn Tim mạch thế giới đưa ra chủ đề “Hãy biết nguy cơ của bạn!”.

Thời gian gần đây người mắc bệnh tim mạch ngày càng trẻ. Hậu quả là ngày càng nhiều người chết trẻ, đang độ tuổi năng suất lao động cao nhất. Hiện các bệnh tim mạch như tăng huyết áp, tắc động mạch… tăng cao. Các bệnh này gây tử vong cao và để lại di chứng nặng nề.

Sự xuất hiện ồ ạt của bệnh tim mạch hiện nay do liên quan nhiều đến lối sống và các yếu tố nguy cơ mà chúng ta có thể thay đổi được như: ăn quá mặn, ăn nhiều mỡ động vật, ăn uống dư thừa gây tăng cân béo phì; lạm dụng rượu bia; hút thuốc lá. Viện Tim từng tiếp nhận nhiều bệnh nhân 40-45 tuổi bị nhồi máu cơ tim, hầu hết trong số họ đều hút 1-2 bao thuốc lá/ngày; ít vận động hoặc không vận động thể lực; đái tháo đường và tăng huyết áp; stress có thể làm tăng nhịp tim, tăng huyết áp, đau thắt ngực, dễ bị nhồi máu cơ tim. Nhiều nghiên cứu cho thấy stress là một rủi ro lớn của bệnh tim mạch, đặc biệt khi bị stress mạnh, kéo dài…

Tuy nhiên, một số nguy cơ không thể thay đổi được. Tuổi càng cao thì biến cố tim mạch càng tăng. Hơn một nửa số người đột quỵ và khoảng 4/5 số người chết vì đột quỵ có tuổi trên 65. Trong độ tuổi từ nhỏ đến trung niên, nam bị bệnh tim mạch nhiều hơn nữ, nhưng đến tuổi mãn kinh thì tỉ lệ bệnh tim mạch ở nữ bằng nam giới. Nam giới thường có nhiều rủi ro bị cơn đau tim hơn nữ giới và các cơn đau tim này xảy ra sớm hơn trong đời sống. Bệnh tim mạch thường xảy ra cho người chung một gia đình. Quan sát cho thấy bố mẹ hay anh chị bị bệnh tim thì tới tuổi 55 con cái cũng nguy cơ mắc bệnh đó.

Ăn uống hợp lý

Ăn vừa phải, cân đối chất đạm, chất bột đường và chất béo, sử dụng thức ăn ít chất béo bão hòa và cholesterol. Hạn chế muối, đường, chất bột, mỡ động vật, tăng cường chất xơ rau quả, dầu thực vật (trừ dầu dừa), cá, đậu hũ, thịt ít mỡ. Ăn đủ rau và trái cây tươi (300 gam rau và 200 gam trái cây/ngày).Uống đủ nước, khoảng 2 lít/ngày. Ăn 20-30 loại thực phẩm/ngày. Ăn sáng đầy đủ, ăn tối sớm (cách giờ đi ngủ ít nhất ba giờ để tránh tích tụ năng lượng thừa).

Bảo quản thức ăn đúng quy cách và chế biến càng đơn giản càng tốt: tăng thức ăn luộc, hấp, giảm thức ăn nướng, chiên, xông khói. Hạn chế uống rượu bia, có thể uống một lượng vừa phải khoảng 60cc rượu mạnh, 160cc rượu vang, 360cc bia, hai lần một ngày cho nam giới, một lần cho nữ giới.

Tuy nhiên, quá nhiều rượu sẽ dẫn tới tăng huyết áp, tăng chất béo xấu triglycerid, giảm chất béo tốt HDL trong máu, tăng rủi ro xơ vữa động mạch. Hậu quả là bệnh tim mạch, tai biến não, cơn suy tim. Do đó nếu chưa uống rượu thì không nên uống.

Tăng vận động: đi bộ 30-45 phút mỗi ngày. Các nghiên cứu cho thấy nếu đi bộ 30 phút/lần, năm lần/tuần sẽ làm giảm 30% tai biến tim mạch trong thời gian theo dõi 3-5 năm.

10 điều cần biết

Theo WHO, có 10 điều bạn cần biết về bệnh tim mạch. 1. Bệnh gây tử vong cao. 2. Có thể phòng tránh được với chỉ một ít thời gian và nỗ lực. 3. Sử dụng thuốc lá, chế độ ăn không hợp lý, thiếu vận động sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh. 4. Ngưng hút thuốc sẽ giảm ngay nguy cơ mắc bệnh. 5. Hoạt động thể lực ít nhất 30 phút/ngày. 6. Ăn trái cây và rau xanh mỗi ngày, hạn chế lượng muối đưa vào cơ thể (ít hơn một muỗng cà phê/ngày) giúp phòng tránh bệnh tim mạch và đột quỵ. 7. Có người bị huyết áp cao nhưng không có triệu chứng, tuy nhiên vẫn có thể dẫn đến bệnh tim mạch và cơn đột quỵ bất ngờ. Vì thế bạn nhớ kiểm tra huyết áp thường xuyên. 8. Đái tháo đường làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ. Nếu mắc bệnh đái tháo đường, bạn kiểm tra huyết áp và đường huyết định kỳ. 9. Thừa cân cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh, hãy duy trì cân nặng hợp lý, vận động thường xuyên và có chế độ ăn cân đối. 10. Bệnh tim mạch và đột quỵ có thể xảy ra bất ngờ và gây hậu quả nghiêm trọng nếu không được cấp cứu kịp thời.

Tuổi trẻ – Ths BS NGUYỄN THỊ THANH NGA