Huyết áp thấp: Cần hiểu đúng

Người bị huyết áp thấp không nên ăn quá nhiều thức ăn bổ dưỡng như: trứng, thịt, mỡ, sữa béo… và cần kiên nhẫn trong điều trị

Những người có nguy cơ bị huyết áp thấp nên theo dõi huyết áp thường xuyên tại nhà. Ảnh: N.Phương

Huyết áp (HA) thấp là vấn đề sức khỏe khá phổ biến trong cộng đồng nhưng ít được biết đến. Có rất nhiều người nhầm lẫn giữa HA thấp mãn tính với bệnh thiếu máu (giảm số lượng hồng cầu). HA thấp không chỉ gặp ở người gầy thiếu cân mà còn gặp cả ở những người mập, dư cân nặng và nữ có tỉ lệ mắc phải cao hơn nam.

Nhiều nguyên nhân gây huyết áp thấp

So với HA trung bình là 120/80 mmHg thì người bị HA thấp có số HA trên thấp hơn 100 mmHg. Phổ biến là thấp hơn 90/60 mmHg. HA thấp có nguyên nhân do suy tuyến yên, tuyến giáp trạng, suy tuyến thượng thận… nhưng cũng có dạng HA thấp mãn tính không tìm thấy nguyên nhân. Có trường hợp bị HA thấp do sử dụng một số thuốc gây hạ HA hay thuốc lợi tiểu gây mất nước… Còn những người HA thấp cấp tính cần điều trị cấp cứu là người có HA bình thường nhưng do bệnh lý làm mất máu hay mất nước… làm HA giảm xuống đột ngột. HA thấp mãn tính ảnh hưởng sức khỏe và công việc như làm lưu lượng máu lên não giảm, gây cảm giác hoa mắt, chóng mặt nhất là khi thay đổi tư thế từ nằm hay ngồi sang đứng dậy đột ngột. Ngoài ra, người bị HA thấp còn thấy mệt mỏi, kém tập trung, yếu, lạnh tay chân. Cơn HA thấp nặng có thể gây choáng, ngất.

Có thể gây tổn thương não

Nhiều người bị HA thấp cũng hay thắc mắc HA thấp làm máu lên não bị giảm có gây ra tai biến mạch máu não không? Nếu số HA trên thấp nhưng còn trên 80 mmHg thì tuần hoàn não vẫn bình thường nhờ mạch não dãn ra để thích nghi. Do đó, người bệnh lúc đầu thấy hoa mắt chóng mặt nhưng sau khi nghỉ ngơi 15-20 phút thì thấy dễ chịu hơn dù HA vẫn không tăng lên. Khi số HA trên từ 70 – 80 mmHg thì bắt đầu có biểu hiện thiếu máu não kéo dài dù có nghỉ ngơi. Nếu số HA trên thấp hơn nữa dưới 70 mmHg thì gây thiếu máu não rõ ở cả người bình thường. Bệnh nhân bị xơ cứng hay xơ mỡ động mạch thì khả năng thích nghi này giảm nhiều và có thể gây ra tổn thương tại não tạm thời hay vĩnh viễn.

Điều quan trọng đối với người bị HA thấp là hiểu biết đúng tình trạng HA của mình để tránh những phương cách điều trị sai lầm. Đặc biệt, cần phải kiên nhẫn trong điều trị. Điều trị HA thấp gồm có điều trị không dùng thuốc và dùng thuốc. Phần điều trị không dùng thuốc gồm chế độ ăn uống và tập thể dục thể thao. Trong chế độ ăn uống cần lưu ý ăn mặn hơn bình thường. Trước khi áp dụng chế độ ăn mặn trong điều trị HA thấp nên xác định chính xác tình trạng HA của mình. Vì có nhiều trường hợp chóng mặt, mệt mỏi do bị HA cao. Do vậy không nên tự chẩn đoán và điều trị bệnh của mình. Nên đến bác sĩ khám bệnh khi thấy có triệu chứng bất thường. Ngoài ra, không nên ăn quá nhiều thức ăn bổ dưỡng như: trứng, thịt, mỡ, sữa béo… nên giữ cân nặng của mình ở mức độ trung bình. Tập thể dục thể thao có thể góp phần cải thiện tình trạng thấp của HA và giúp sức chịu đựng tốt hơn. Nên tập thể dục, chơi thể thao ở mức độ trung bình. Trong cơn HA thấp nên nghỉ ngơi hạn chế vận động.

Phân biệt hạ huyết áp ở người bình thường

Cũng cần phân biệt HA thấp mãn tính với tình trạng hạ HA khi thay đổi tư thế từ nằm sang ngồi, hay đứng nhanh, đột ngột trên người có HA bình thường. Một số người bị hạ HA tư thế do suy thoái hoạt động của hệ thần kinh giao cảm tiền hạch và hậu hạch, trong y học gọi là hội chứng Shy-Drager. Khi vận động thay đổi tư thế, HA cần được điều chỉnh. Lúc đó hệ thần kinh giao cảm tiết ra norepinephrine làm tăng HA, nhịp tim. Ở người bị hội chứng Shy- Drager cơ chế tự động này bị suy kém làm cho HA không đáp ứng đầy đủ nhu cầu đưa máu lên não gây chóng mặt, hoa mắt, ngất xỉu… Nguyên nhân khác của hạ HA tư thế ở người cao tuổi là do dùng thuốc an thần hay nhóm thuốc ức chế thụ thể alpha…

Thạc sĩ-bác sĩ Phan Hữu Phước – Nguoilaodong