Bệnh nhân tim mạch dùng thực phẩm chức năng, “quên” thuốc: Rất nguy hiểm

Nhiều bệnh nhân cao tuổi thường có tâm lý thích sử dụng các loại thuốc an toàn hơn từ nguồn gốc thảo dược có tác dụng hạ huyết áp và ngăn ngừa tai biến mạch máu não. Nhiều người còn dùng các thực phẩm chức năng theo quảng cáo để uống thay cho các thuốc tim mạch đang dùng. Việc làm này rất nguy hiểm…

Một số người bệnh cao tuổi khi bị tăng huyết áp thường sử dụng một số loại thuốc thuộc nhóm thuốc tim mạch để hạ huyết áp hoặc thuốc chống đau thắt ngực. Các bác sĩ thường cho uống thuốc dopegyt (methyldopa) hoặc uống nifedipin. Tuy nhiên, khi sử dụng thường xuyên các loại thuốc này, bệnh nhân rất hay quan tâm đến các tác dụng phụ của thuốc, ví dụ như các tác dụng có hại đến gan hoặc ảnh hưởng đến chuyển hóa muối nước trong cơ thể gây phù.

Dùng thuốc điều trị bệnh tim mạch

Với các thuốc điều trị bệnh tim mạch nói chung và thuốc điều trị tăng huyết áp nói riêng, cần phải theo dõi chặt chẽ tình trạng cơ thể của người bệnh, đặc biệt là phải đo huyết áp hằng ngày để có hướng dùng thuốc thích hợp. Với các thuốc được quảng cáo như là thực phẩm chức năng hoặc thuốc bán trên thị trường không cần kê đơn của bác sĩ, phải hết sức thận trọng để tránh những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra khi huyết áp người bệnh tăng, giảm đột ngột vì không được duy trì ở tình trạng ổn định với các thuốc đã quen dùng. Trong từng trường hợp cụ thể, cần phải có chỉ định của thầy thuốc sau khi đã kiểm tra huyết áp và tình trạng có thể. Không nên tự ý dùng thực phẩm chức năng thay thế thuốc khi chưa có ý kiến của thầy thuốc.

Nhìn chung các thuốc thuộc nhóm thuốc điều trị bệnh tim mạch có khoảng an toàn điều trị hẹp, tức là khoảng cách giữa liều tối thiểu và tối đa là rất nhỏ. Nó rất dễ gây tai biến không mong muốn nếu dùng không đúng liều lượng và cách dùng. Dopegyt là thuốc điều trị tăng huyết áp, hoạt chất là methyldopa. Thuốc này không được sử dụng cho người bị quá mẫn với thành phần của thuốc. Những người bị viêm gan cấp tính và xơ gan hoạt động, tiền sử bệnh gan hoặc suy gan, phụ nữ có thai và cho con bú đều không nên sử dụng dopegyt. Thuốc có thể gây một số phản ứng phụ như thiếu máu tán huyết, nhức đầu, yếu sức, giảm huyết áp thế đứng, giữ muối gây phù… Còn nifedipin là thuốc điều trị dự phòng đau thắt ngực, đặc biệt khi có yếu tố co mạch như trong đau thắt ngực kiểu Prinzmetal. Thuốc được chỉ định khi đau thắt ngực ổn định mạn tính (đau thắt ngực do gắng sức) và cho người bị tăng huyết áp. Nifedipin làm tăng tác dụng của thuốc hạ huyết áp và các thuốc gây giãn mạch khác (nhất là các dẫn xuất nitrat). Không nên phối hợp nifedipin với cyclosporin vì làm giảm chuyển hóa nifedipin. Thuốc kháng viêm không steroid đối kháng với tác dụng chống tăng huyết áp của nifedipin. Thận trọng khi phối hợp nifedipin với thuốc chẹn alpha-1 vì có thể làm tăng tác dụng hạ huyết áp, có thể gây hạ huyết áp thế đứng. Lưu ý khi phối hợp nifedipin với các thuốc chẹn beta vì gây hạ huyết áp, suy tim ở bệnh nhân bị suy tim tiềm ẩn hoặc không kiểm soát. Các tác dụng phụ thường xảy ra ở giai đoạn đầu dùng thuốc và giảm dần sau đó. Biểu hiện thường gặp là đau đầu, đỏ ửng ở mặt, phù chân (tùy thuộc vào liều dùng), tiêu chảy, buồn nôn, hạ huyết áp nhẹ. Nên điều chỉnh lại liều dùng khi nhịp tim đập nhanh, đánh trống ngực. Hiếm khi bị choáng váng, suy nhược, dị ứng. Thận trọng sử dụng thuốc ở bệnh nhân trong tình trạng huyết động không ổn định (giảm lưu lượng máu, sốc tim, tăng huyết áp cấp tính). Ngưng sử dụng thuốc ở bệnh nhân bị suy tim hoặc chức năng tâm thất trái bị suy (huyết áp tâm thu dưới 90mmHg).

Resveratrol có nhiều trong nho đỏ.

Và thực phẩm chức năng hỗ trợ điều trị

Theo một số nghiên cứu gần đây thì chất resveratrol có trong hạt nho đỏ hoặc rượu vang đỏ có tác dụng: hạ đường huyết, giảm cholesterol máu, chống đông máu, ngăn ngừa các bệnh do ăn nhiều chất béo gây nên. Resveratrol có tác dụng ngăn cản quá trình ôxy hoá của lipoprotein - chất gây nên mảng xơ vữa động mạch, ngăn cản sự hình thành LDL (cholesterol xấu), làm tăng HDL (cholesterol tốt) đến 12%. Ngoài ra resveratrol còn ức chế hoạt tính của enzym alpha - glucosidase, do đó làm giảm sự hấp thu glucose của ruột non, làm hạ đường huyết. Resveratrol còn có tác dụng chống đông máu do làm giảm quá trình kết dính tiểu cầu. Thí nghiệm trên chuột cho thấy resveratrol có thể làm tăng tuổi thọ của nhóm chuột béo phì lên đến 30% so với nhóm đối chứng.

Bệnh nhân có thể dùng sản phẩm có chứa resveratrol nếu bị bệnh xơ vữa động mạch, tăng mỡ máu hay đái tháo đường. Như vậy, theo lời giới thiệu của nhà sản xuất, không thấy nói thuốc này điều trị cho bệnh tăng huyết áp. Nếu bệnh nhân đang có chỉ số huyết áp quá mức bình thường cần dùng thuốc cũng như áp dụng một số biện pháp để kiểm soát huyết áp, tránh các tai biến do tăng huyết áp gây nên. Không nên sử dụng các thuốc tương tự như thực phẩm chức năng theo như lời quảng cáo của nhà sản xuất.

ThS. Lê Quốc Thịnh - skđs